Vormgever Dana Dijkgraaf voorzag ruim zeventig edities van Vakblad fondsenwerving van creatieve illustraties, kleurrijke pagina-indelingen en mooie nieuwe designs. Na tien jaar als ontwerper van Vakblad fondsenwerving, zwaait ze na dit nummer af. Een terugblik op een decennium vormgeven en het belang van goed design voor maatschappelijke organisaties: ‘Ik geloof dat een verhaal op verschillende manieren verteld kan worden.'
Afscheidsinterview Vf-vormgever Dana Dijkgraaf
Dijkgraaf startte in 2014 als 24- jarige vormgever voor het Vakblad, aangesteld door Vf-oprichter Jaap Zeekant. Sindsdien ontwikkelde ze zich tot een veelzijdig vormgever in de kunst-, cultuur en natuursector. Ze werkte onder andere aan campagnes, posters, exposities, boeken en magazines. ‘Zo klein als een visitekaartje, tot zo groot als het grafisch ontwerp van een tentoonstelling,’ omschrijft ze het zelf.
De afgelopen vijf jaar won ze meerdere internationale en nationale prijzen voor haar werk. Ze ontving onder andere een gouden European Design Award voor het grafisch ontwerp voor de tentoonstelling ‘How Dare You Make Me Feel This Way’: het project waaraan afgelopen november ook een bronzen ADCN-award werd toegekend.
‘Design kan de toon zetten, het kan mensen zich laten identificeren met het onderwerp’
Stijl
In Dijkgraafs werk staan de wensen van een opdrachtgever altijd centraal, maar binnen die wensen probeert ze een eigen twist aan te brengen. Al doende ontwikkelde ze een eigen vormgevingsstijl. ‘Ik probeer vanuit het onderwerp iets te ontwerpen kijkend naar een vorm die goed past, zoals een kleurenpalet of typografie, zodat het ontwerp het doel ondersteunt. Door de jaren heen ontstaat daarbinnen een eigen signatuur. Ik zou hem zelf omschrijven als toegankelijk, kleurrijk, met opvallende details en uitgesproken ideeën. Als ontwerper en als mens heb je een bepaalde smaak, daaruit komen vanzelf wel elementen terug die je per definitie interessant vindt.’
‘Ik maak vaak verschillende voorstellen, omdat ik geloof dat een verhaal op verschillende manieren verteld kan worden. En ik geloof in teamwork. Ik ontwerp voor een merk, of een doel. Het is hun verhaal wat ik vertel. Ik probeer aan te voelen wat de richting is en ik doe onderzoek. Soms ben je dan een soort spiegel voor een organisatie. Ik pik van alles op en dat geeft organisaties inzicht in hoe een buitenstaander hen ziet.'
De rol van doordacht design
Design speelt een grote rol in de manier waarop merken en organisaties gezien worden, vertelt Dijkgraaf. ‘Design kan de toon zetten, het kan mensen zich laten identificeren met het onderwerp. Zeker als je het hebt over goede doelen is het storytelling-element superbelangrijk. Heel vaak willen non-profits iets aan het licht brengen waar het publiek weinig kennis van heeft en juist dan wil je met je uitstraling de juiste snaar raken.'
--
Warm Protest
Met het project Warm Protest stond Dijkgraaf dit jaar op de Dutch Design Week. Door draagbare objecten te maken – in dit geval bijzondere sjaals en kleurrijke truien met protestleuzen erop – stimuleert ze het gesprek over de uitdagingen van deze tijd die onderdeel zijn van het dagelijks leven.
De truien zijn binnenkort te koop via danadijkgraaf.nl.
--
Daarbij is kennis van de beeldcultuur, die constant in beweging is als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen, essentieel. In het nieuws zijn beelden bijvoorbeeld abstracter geworden als gevolg van de veranderingen in de privacywetgeving, ziet Dijkgraaf. Ook op het gebied van diversiteit zijn de eisen anders. ‘Het is steeds belangrijker om iedereen te vertegenwoordigen in beeld, wat soms heel lastig is. Als een organisatie voor diversiteit kiest, kan het heel geforceerd overkomen. Checking the boxes. Als vormgever snap ik die kritiek, maar we zitten in een soort awkward transitie die we door moeten zodat de meer inclusievere beeldcultuur op termijn ‘normaal’ en beter wordt. Ik zie daarin echt wel veranderingen en voel me verantwoordelijk om daar zo goed mogelijk aan bij te dragen.’
‘Ik merk het bijvoorbeeld in mijn werk voor Borstkanker Nederland. We zoeken dan hard naar de juiste fotografie: je wil diverse, échte mensen van alle leeftijden in beeld brengen, die de juiste emoties uitstralen en toegankelijk overkomen. Tegelijkertijd is het een heel serieus onderwerp en werk je binnen een bestaande huisstijl. Dat zijn zoektochten, merk ik.'
--
How Dare You Make Me Feel This Way
Voor Museum Arnhem verzorgde Dijkgraaf het grafisch ontwerp van de tentoonstelling ‘How Dare You Make Me Feel This Way’, een expositie gericht op ‘trans en queer joy’. Fijn en vol verwondering, maak ook zoekend en verward. Een roze, zachte tentoonstelling over plezier, pijn, het verschil tussen identiteit en politiek verzet en de bedreigde, maar rijke toekomst.
De tentoonstelling was te zien van december 2022 tot en met mei 2023 in Museum Arnhem.
--
‘Design is essentieel in het vormen van een passende band tussen een organisatie en iemand die een uiting van die organisatie ziet. Je wil met je uitstraling iets losmaken. Het WWF doet dit bijvoorbeeld goed: hun huisstijl vind ik netjes en verzorgd.
Persoonlijk was ik ook geraakt door de campagne ‘Beterschap Natuur’ van Natuurmonumenten – een video waarin de organisatie de aarde een stem wilde geven in deze verkiezingstijd.’
Kritisch zijn
Wat zouden goede doelen vandaag kunnen doen om hun aantrekkingskracht te verbeteren via hun design? Volgens Dijkgraaf is kritisch blijven kijken naar je eigen werk de sleutel. ‘Sluit wat je maakt nog aan bij je visie, bij je missie? Je moet in de gaten houden of het merk nog uitdraagt wie je wil zijn. Bij je doelgroep, maar ook op vormgevingsniveau. Een goed doel doet er goed aan uit te zoeken of je uitingen de doelgroep nog steeds aanspreken. Als wat je communiceert uitdraagt wie je bent, doe je makkelijker wat je belooft. Dan zul je ook veel minder snel de plank misslaan met je communicatie, is mijn overtuiging.’
--
Janouk op zoek naar een duurzame wereld
In dit boek legt WWF-ambassadeur Janouk Kelderman iedereen van negen jaar en ouder uit wat klimaatverandering is en wat de gevolgen daarvan zijn. Wat houdt het woord duurzaam nou eigenlijk in en hoe zou een duurzame wereld eruit moeten zien? En nog veel belangrijker: hoe kun je daar zelf aan bijdragen? Dijkgraaf verzorgde het grafisch ontwerp van dit boek dat vol staat met optimistische tips en feitjes over hoe je kunt bijdragen aan een betere wereld. Het boek is bekroond met de prijs voor het Meest Inspirerende Kinderklimaatboek 2021. Het boek is verkrijgbaar in de WWF-webshop.
--
Dijkgraaf ziet zichzelf nog lang in de maatschappelijke sector actief zijn. ‘Als vormgever wil je met je werk informeren, een boodschap sterk overbrengen of bewustzijn vergroten, for the greater good. Dat klinkt afgezaagd, maar dat is wel hoe het is. Als ik daar als ontwerper iets aan kan bijdragen, vind ik dat heel zingevend.’
Petra Hoogerwerf, hoofdredacteur Vakblad fondsenwerving: ‘Dana Dijkgraaf is een vakvrouw die elke keer creatieve oplossingen bedenkt voor ons blad. We zijn haar heel dankbaar dat we op zo'n plezierige wijze hebben samengewerkt. Flexibel, communicatief en heel betrouwbaar. Het ga je goed, Dana!’
--
Dit artikel stond eerder in Vakblad fondsenwerving, jaargang 25, nummer 6, dat in december 2023 verscheen.
