Al 30.000 Nederlandse gezinnen meldden zich aan voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Dagelijks komen daar zo’n 250 gezinnen bij. Wat betekent dit voor een organisatie als Takecarebnb, die vluchtelingen in contact brengt met gastgezinnen? In het najaar van 2021 stelde directeur Robert Zaal deze vraag - over groei - aan adviesbureau IG&H, niet wetende dat zijn vraag nu zó actueel zou zijn.
Over de auteur: Daniëlle Blankhorst
Daniëlle Blankhorst is adviseur communicatie en gedrag bij Nieuwe Wending. Ze ontwikkelt interventies en campagnes voor maatschappelijke organisaties.
Directeur Robert Zaal kwam via Impact Matters in contact met IG&H. Zijn vraag: ‘Hoe kunnen we zoveel mogelijk vluchtelingen een fijne plek bieden, financieel gezond blijven én onze cultuur behouden?’ Een paar maanden later is deze vraag de keiharde werkelijkheid. Hij vertelt: ‘Wij krijgen veel bezorgde en hartverwarmende reacties op de oorlog in Oekraïne. Gastgezinnen om nieuwe vluchtelingen op te vangen zijn hard nodig en we zijn dankbaar dat we nieuwe aanmeldingen krijgen, maar dit betekent natuurlijk wel iets voor onze organisatie. De druk is groot. We werken keihard voor de Oekraïners, maar nadrukkelijk óók voor al die vluchtelingen uit andere landen. Gelukkig zijn we dankzij de samenwerking met IG&H goed voorbereid op de aanmeldingenstroom.’
Groei gaat niet alleen over de financiën, maar ook over cultuur en waarden
IG&H ging afgelopen najaar in twee duo’s aan de slag met het vraagstuk. Het ene duo hield zich bezig met de ‘harde kant’ van de organisatie en het andere duo met de ‘zachte kant’. Adviseur Lisanne Kuntz legt uit: ‘Groei gaat niet alleen over financiën en de ‘harde kant’ van de organisatie, maar ook over cultuur en waarden. Takecarebnb is een kleine organisatie, waarbij persoonlijk contact heel belangrijk is. Alle betrokkenen doen het werk met overgave en passie. Ze dragen allemaal bij aan de integratie van vluchtelingen in de Nederlandse maatschappij. Van ‘matchmaker’ tot directie en bestuur. Dat proef je door de hele organisatie.’
Het is zoveel meer dan alleen onderdak bieden
Om tot een gedegen advies te komen interviewde IG&H alle typen betrokkenen. Annemiek Janssens was - naast Kuntz - ook als één van de adviseurs betrokken bij dit project. Ze vertelt: ‘We voerden gesprekken met medewerkers, vrijwilligers, instanties (zoals het COA en Sociale Zaken) en directie. Maar ook met de gasten (statushouders) en gastgezinnen. Dat was behoorlijk indrukwekkend. Het is zoveel meer dan alleen onderdak bieden. Ik sprak bijvoorbeeld een familie, die nog steeds contact heeft met haar gast. Ze hielpen met het huis schilderen en gingen samen op vakantie. Het is moeilijk om in Nederland te integreren als je in een AZC wacht op een woning. Door in plaats daarvan bij een gezin te wonen, leert een statushouder sneller de Nederlandse taal en cultuur en de gast heeft een fijne relatie om op terug te vallen. Andersom verbreedt een gezin haar wereldbeeld en leert over een nieuwe cultuur. Bij deze gezinnen zie je dezelfde gedrevenheid als binnen de organisatie.’
Slim voortbouwen op de situatie
IG&H verzamelde alle reacties en in februari leverden ze het eindrapport op met een drietal scenario’s. Het rapport geeft antwoord op vragen als: Wat betekent het als Takecarebnb twee keer zo groot wordt? Of vier keer? Wat betekent het voor de inkomsten en kosten als je naar een volgend scenario groeit? Ook niet onbelangrijk: welke impact heeft groei op de kernwaarden en cultuur van de organisatie? En hoe behoud je deze cultuur? Zaal: ‘Het rapport is gebruikt als onderlegger om ‘intern’ het goede gesprek te voeren. We zijn in een maand tijd gegroeid van zes naar dertig medewerkers, nog los van de 150 flexibele krachten. Dat betekent dat we meteen doorschakelden naar het maximale scenario uit het rapport van IG&H: groei naar duizend matches. Meer lijkt zelfs mogelijk. De belangrijkste hindernissen daarvoor zijn voldoende gastgezinnen, vrijwilligers en financiële middelen. Als we slim voortbouwen op wat er nu gebeurt, kunnen we al die drie voorwaarden snel vervullen.’
Zaal: ‘Omdat we voorbereid waren op groei, stond er snel een krachtig en ambitieus kernteam klaar. Hierdoor kunnen we zorgvuldig alle gastgezinnen blijven screenen, met behoud van de informele en persoonlijke sfeer in de organisatie. Daar zijn we heel trots op. Én we zijn inmiddels een gewaardeerde partner in het consortium met Rode Kruis, Leger des Heils en Vluchtelingenwerk Nederland.’
Een waardevol project voor alle partijen
Om vraagstukken op deze manier bij de kop te pakken is voor alle partijen waardevol. Een win-win-win situatie, waarbij voorop staat dat het maatschappelijke doel wordt bereikt. Takecarebnb zet de kennis uit het bedrijfsleven in om hun missie te realiseren en IG&H levert een maatschappelijke bijdrage. Voor Janssens en Kuntz betekent het een stap in hun persoonlijke ontwikkeling, zo vertellen ze. Janssens: ‘Door het project zelfstandig (in duo’s) uit te voeren, heb ik geleerd om te luisteren naar de vraag achter de vraag, maar ook om te focussen. Gaandeweg kwamen er steeds meer vragen waar we graag wat mee wilden doen. Het gesprek daarover voeren was leerzaam.’ Kuntz sluit zich daarbij aan: ‘Zo heb ik dat ook ervaren. Het was gaaf om een project van a tot z op te pakken en samen na te denken over wat er écht nodig is.’