Het totaalbedrag aan giften in Nederland is ten opzichte van twee jaar geleden gedaald. Dat blijkt uit de nieuwe resultaten van het filantropie-onderzoek Geven in Nederland van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), die zij woensdag presenteerden tijdens de Dag van de Filantropie 2024. Waar Nederland in het coronajaar 2020 nog 5,7 miljard aan goede doelen gaf, is dat voor het jaar 2022 in totaal 5,3 miljard euro. Als percentage van het BBP (bruto binnenlands product) gaven we nog niet eerder zo weinig (0,62 procent). De cijfers voor vrijwilligerswerk bleven zo goed als gelijk ten opzichte van twee jaar eerder: 45 procent van de Nederlanders zet zich vrijwillig in.
Geven door bedrijven
Tijdens de coronacrisis bleek de steun van bedrijven groter dan ooit, maar in 2022 gaven zij beduidend minder aan goededoelenorganisaties: 1,8 miljard euro. Dit bedrag ligt niet alleen onder het niveau van 2020 (2,2 miljard euro), maar ook onder dat van 2015 (2 miljard euro). Volgens de onderzoekers zijn bedrijven mogelijk door de inflatie en grote financiële onzekerheid terughoudender geweest om bij de dragen aan de non-profitsector. In 2022 droeg slechts 39 procent van de bedrijven bij aan goededoelenorganisaties met sponsoring en/of giften: significant minder dan het getal van 2020. Toen was 61 procent van de bedrijven betrokken. Het is voor het eerst sinds 2011 dat een meerderheid van de bedrijven niet bijdraagt aan goededoelenorganisaties.
De bedrijven die wel geven, zijn daarentegen wel erg vrijgevig. Meer dan ooit worden goededoelenorganisaties ondersteund door een relatief klein aantal gulle bedrijven. Daarnaast blijkt dat bedrijven in 2022 meer zijn gaan bijdragen met tijd, bijvoorbeeld door vrijwilligers- of pro-bonowerk. Bijna dertig procent van de bijdragen doen bedrijven in de vorm van tijd: bij vorige onderzoeken van Geven in Nederland lag dat percentage rond de zeventien procent. Deze bijdragen hebben een waarde van 507 miljoen euro.
Meer weten over de resultaten over het geefgedrag van bedrijven? In het aankomende Vakblad fondsenwerving (verschijningsdatum 2 juli) deelt onderzoeker Stephanie Koolen-Maas de nieuwe inzichten.
Huishoudens
De giften van huishoudens streefden de giften van de bedrijven in 2022 weer voorbij. Deze giften bedroegen 2,2 miljard euro: iets hoger dan in 2020 (2,1 miljard euro). De grote geefactie voor de oorlog in Oekraïne (opbrengst 184 miljoen) heeft daarbij een bepalende invloed voor de hoogte van dat bedrag. Gecorrigeerd voor inflatie is de waarde van de giften van huishoudens in 2022 echter afgenomen.
‘Het gemiddelde huishouden geeft 352 euro aan goede doelen’
76 procent van de huishoudens gaf in 2022 geld of goederen aan goededoelenorganisaties, een lichte stijging ten opzichte van de 73 procent uit 2020. Het gemiddelde bedrag aan giften onder huishoudens die geven aan goede doelen ligt op 352 euro.
Nalatenschappen
Verder ontvingen goede doelen meer inkomsten uit nalatenschappen in 2022. Onder een groep van 172 organisaties waarvan gegevens bekend zijn over de inkomsten uit nalatenschappen sinds 2001, zijn de inkomsten sterk gestegen. Dit geldt met name voor goededoelenorganisaties die actief zijn op de terreinen gezondheid, internationale hulp en cultuur. De onderzoekers verwachten dat dit bedrag de komende decennia zal doorzetten en versnellen, omdat er een grote intergenerationele vermogensoverdracht voor de deur staat en het aantal Nederlanders dat kinderloos overlijdt de komende jaren toeneemt. De meeste nalatenschappen aan goede doelen komen uit die groep.
De onderzoekers schetsen vier scenario’s voor de ontwikkeling van de waarde van nalatenschappen in de toekomst. Op basis van deze projecties wordt verwacht dat de inkomsten uit nalatenschappen tot 2048 stijgen tot een waarde van tussen de 2,1 en 6,7 miljard euro per jaar. Voor de periode 2023 tot 2059 verwachten de onderzoekers een totale waarde van 67,4 tot 186,1 miljard euro aan nalatenschappen aan goededoelenorganisaties.
Loterijen en fondsen
De bedragen die goede doelen ontvingen van loterijen en fondsen zijn nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van het vorige onderzoek. Non-profitorganisaties ontvingen 576 miljoen aan loterijgeld en 397 miljoen van fondsen.
Vrijwilligerswerk
Vrijgevigheid hoeft niet altijd uitgedrukt te worden in monetaire bijdragen: ook vrijwilligerswerk valt daaronder. 45 procent van de Nederlanders zet zich wel eens vrijwillig in voor organisaties. Het vaakst zijn zij betrokken bij een sportvereniging (twaalf procent) en organisaties op het gebied van verzorging en gezondheidszorg (tien procent). Mensen die vrijwilligerswerk doen op het vlak van vluchtelingenwerk, mensenrechten of ontwikkelingssamenwerking (twee procent van de Nederlanders) besteden gemiddeld de meeste tijd aan hun vrijwilligerswerk.
De onderzoekers keken tenslotte naar andere vormen van vrijwillige inzet, zoals mensen die zich direct inzetten voor hun naasten, in de vorm van emotionele steun, huishoudelijke hulp of klussen. In 2022 zette 58 procent zich wel eens op die manier in. Daarnaast zetten mensen zich in voor hun wijk of buurt, door evenementen te organiseren of de buurttuin te onderhouden (27 procent) of voor een online gemeenschap, door bij te dragen aan kenniswebsites of het schrijven van recensies (21 procent).
Ten opzichte van 2020 daalde het aantal mensen dat zich inzette voor individuen of de buurt (van 61 naar 58 procent voor individuen en van 29 naar 27 procent voor de wijk). Vrijwillige inzet voor een online gemeenschap is juist toegenomen: in 2020 deed maar veertien procent op die manier vrijwilligerswerk.
Geven in Nederland 2024
Het volledige onderzoek is binnenkort te lezen via de website van het Centrum Filantropische Studies.
