Het Rijksmuseum is van en is er voor iedereen. Hun missie is het verbinden van mensen, kunst en geschiedenis. Het museum wil kunst en geschiedenis betekenis geven voor een breed (inter)nationaal publiek. Het wil een inclusief museum zijn. Dit betekent in de praktijk dat de toegankelijkheid gewaarborgd dient te zijn voor iedereen dus ook voor mensen met een handicap zoals blinde en slechtziende mensen, dove en slechthorende mensen, mensen in een rolstoel, mensen met dementie, mensen met prikkelgevoeligheid en ga zo maar door.
Een beperking of een handicap is te beschouwen als een mismatch in de interactie tussen een museumbezoeker en het Rijksmuseum als gebouw of een museummedewerker. Cathelijne Denekamp, manager Toegankelijkheid, vertelt uitgebreid in de onlangs verschenen publicatie waarom en voor wie toegankelijkheid zo belangrijk is. Hoe dit te realiseren is. En wat het construct toegankelijkheid betekent voor het museum: namelijk gelijkwaardigheid, gastvrijheid en zelfstandigheid. En niet te vergeten dat kunst bevorderend werkt op het welzijn van mensen.
In detail is beschreven hoe het Rijksmuseum de verschillende niveaus van toegankelijkheid heeft gedefinieerd. Je hebt inhoudelijke, digitale, fysieke, sociale, financiële en representatieve toegankelijkheid. Om de hoe-vraag adequaat te beantwoorden, is samenwerking met verschillende doelgroepen van mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking en hun belangenorganisaties essentieel voor de ontwikkeling van specifieke programma’s of om de juiste aanpassingen te doen om de verschillende varianten van toegankelijkheid te waarborgen.
De publicatie toont met veel illustraties en afbeeldingen aan hoe op verschillende niveaus allerlei voorzieningen, werkvormen voor rondleidingen en faciliteiten zijn aangebracht om te voldoen aan de wensen van personen met een beperking. Een citaat van Vincent Bijlo, cabaretier/publicist in de publicatie is kenmerkend voor dit geslaagde toegankelijkheidsproject: ‘Ik wil met mijn ziende vrienden een museum bezoeken en praten over kunst. Ik wil mijn kunstervaringen met hen delen, zoals iedereen zijn kunstervaringen wil delen.’ Alle aanpassingen, hoe klein ook, staan op internet, zodat iedereen kan zien dat er veranderingen plaatsvinden.
Door dit geslaagde en inspirerende toegankelijkheidsproject en initiatief van het Rijksmuseum, heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap besloten om een kamerstuk te schrijven over de toegankelijkheid in culturele instellingen waarin ook het Rijksmuseum expliciet staat vermeld.
Cathelijne Denekamp is niet over één nacht ijs gegaan voordat zij haar baan van manager Toegankelijkheid aanvaardde. Zij startte met het inventariseren van de klachten van bezoekers van het afgelopen jaar op het gebied van toegankelijkheid van het Rijksmuseum. Ook heeft zij grote musea in het buitenland bezocht en raakte zij overtuigd van de noodzaak van haar interessante functie die zij sinds 2017 bekleedt. Ten slotte, de publicatie ‘Rijksmuseum onbeperkt toegankelijk’ geeft een uitstekend beeld van de blijvende zoektocht hoe het Rijksmuseum zijn missie in alle facetten in praktijk probeert te brengen.
--
Deze recensie stond eerder in Vakblad fondsenwerving, jaargang 25, nummer 2, dat in april 2023 uitkwam.
