Ons vakblad bestaat 25 jaar. Het was bedoeld om ruimte te scheppen voor artikelen over het vakgebied van fondsenwerving. Het blad zou bijdragen aan de professionalisering van het vak. Evenals in Amerika zou ethisch handelen ook een belangrijk element vormen van die professie. Goedbedoelde giften moeten immers doelmatig en doeltreffend worden besteed.
De aanslag op de Twin Towers op 11 september 2001 leidde tot grote woede. Ervaring leert dat woede meestal leidt tot wraakgevoelens. Onder uitzonderlijke omstandigheden grijpen gewone mensen, die meestal de omstanders zijn, echter niet naar wapens om wraak te nemen maar openen hun hart. Zij zijn begaan met de slachtoffers maar nog meer met het lot van de dappere hulpverleners. De reacties waren overweldigend en nooit eerder vertoond: meer dan 58 procent van alle Amerikanen doneerde. Na twee maanden werd al meer dan 1,1 miljard dollar ontvangen. De twee grootste fondsen wilden zelfs geen geld meer ontvangen voor dit doel. Nog altijd zijn de evaluaties over deze acties zeer lezenswaardig. De giften kwamen bijna spontaan op gang. De bestedingen echter, leidden tot grote onenigheid en talloze rechtszaken. Goedbedoeld geven, vergt ook goede kaders. Dat mag men niet aan het toeval laten. Goede gevers hebben recht op transparante besteding van hun donaties.
De tsunami-ramp in 2013 had soortgelijke gevolgen. De schaal was onvergelijkelijk, de schade gigantisch. De zwaarst getroffen gebieden waren Atjeh in Indonesië, de westkust van Thailand, de Malediven en de oostkust van Sri Lanka. Voor het eerst ervoeren mensen in de hele wereld de gevolgen: talloze mensen verloren hun geliefden of kenden uit hun vakantie mensen in dit gebied. De beelden beheersten dagenlang het nieuws. Die werden ook bekeken door Thaise en Sri Lankaanse gastarbeiders elders in de wereld. Dit alles maakte de ramp en ook de daaropvolgende acties uniek. Nooit eerder werd er wereldwijd zoveel geld gedoneerd dan na deze ramp. Dat was ook het geval in ons land. De publieksactie bracht 208,3 miljoen euro bijeen. Mijn broer was speciaal ingehuurd door ICCO / Kerk in Actie om de administratieve verantwoording te verwerken. Tot aan zijn plotselinge overlijden in 2018 was hij ermee bezig.
Onze sector leert voortdurend van haar ervaringen en past geleerde lessen toe. Dat begint met vertrouwen in de goede bedoelingen van gevers. Maar tegenwoordig lijkt de overheid vooral de ruimte voor fondsenwerving te willen inperken. Het zou onze overheid sieren als zij goede opvolging geeft aan het idee ‘Ruimte voor Geven’, een convenant dat de overheid in 2011 met onze sector sloot.
Het idee was, dat de overheid met de sector afspraken zou kunnen maken over welke problemen in onze samenleving door gemeenschappelijke inspanningen dichter bij een oplossing gebracht zouden kunnen worden. Zulke ideeën waren in 1953 na de Watersnood al toegepast waarbij de goede gaven van de gewone mensen werden besteed voor vergoeding van huisraad. De overheid zou de burgers beschermen tegen nieuwe rampen. In die tijd gaf Engeland aan dat Ruimte voor Geven geen sluitstuk is van de rijksbegroting. Het dient de aandacht te krijgen die het verdient: een taak van de premier. Welke Nederlandse premier gaat dat doen?
--
Deze column stond eerder in Vakblad fondsenwerving, jaargang 25, nummer 1, dat in februari 2023 verscheen.
