Met de uitbraak van de oorlog in Oekraïne na de Russische inval op 24 februari 2022 is een humanitaire ramp ontstaan die een enorme impact op de wereld heeft gekregen. Meer dan 4,5 miljoen Oekraïners zijn het land ontvlucht: de grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Als gevolg is er op vele fronten hulp nodig. Uit alle lagen van de (Nederlandse) samenleving komen mensen in actie en wordt er ingespeeld op de maatschappelijke noden. Wat is er zoal gebeurd in reactie op de oorlog?
De 160 miljoen van Giro555
Vrij snel na het uitbreken van de oorlog openden de samenwerkende hulporganisaties Giro555. Na de Landelijke Actiedag op maandag 7 maart had Nederland 106,2 miljoen euro gedoneerd. In de dagen erna kwamen daar nog tientallen miljoenen bij. Bij het ter perse gaan van dit Vakblad stond de teller op ruim 160 miljoen (stand 10 april).
Sinds het begin van de crisis zijn de samenwerkende hulporganisaties bezig om vluchtelingen zowel in Oekraïne als in de buurlanden te helpen te voorzien in basisbehoeften, zoals voedsel, water, kleding, medicijnen, hygiëneproducten en onderdak. Daarnaast zijn mobiele teams met artsen, verpleegkundigen en psychologen actief om volwassenen en kinderen die traumatische dingen hebben meegemaakt psychosociale ondersteuning te verlenen.
Meer over de actie van Giro555:giro555.nl/oekraine-actueel/
European Cultural Foundation hergebruikt 'Culture of Solidarity Fund'
Als reactie op de coronapandemie lanceerde de European Cultural Foundation (ECF), gevestigd in Amsterdam, het Culture of Solidarity Fund: een publiek-filantropisch partnerschapsfonds om culturele projecten te ondersteunen. Met gebundelde middelen van een groep Europese medefinanciers is het fonds opnieuw gelanceerd om in Oekraïne te kunnen reageren op lokale culturele noodbehoeften. Het team van het Culture of Solidarity Fund heeft vanwege haar bestaande netwerk een groot bereik en kan noodsituaties identificeren en erop reageren.
Het fonds richt zich op initiatieven die:
- De verspreiding van desinformatie tegengaan door onafhankelijke, alternatieve en vertrouwde Europese (digitale) media te ondersteunen
- Het bieden van veilige culturele ruimtes als schuilplaatsen voor vluchtelingen nastreven
- Fragmentatie willen tegengaan door middel van artistieke en culturele uitingen.
Meer: culturalfoundation.eu/stories/culture-of-solidarity-fund-ukraine-edition/
Oekraïense vluchtelingen in Nederland naar school
Op verschillende plekken zijn scholen geopend voor Oekraïense kinderen die nu in Nederland verblijven. In Arnhem opende begin april een pop-upschool waar meer dan honderd kinderen les krijgen. ‘Onderwijs mag geen minuut te lang wachten,’ zei burgemeester Ahmed Marcouch tegen De Gelderlander om de urgentie om voor hen iets te regelen toe te lichten. Ook in Hoogeveen wordt een tijdelijke basisschool voor Oekraïense kinderen opgetuigd. Daar wordt een vaccinatielocatie omgebouwd waar vanaf mei maximaal 120 leerlingen terecht kunnen, schrijft RTV Drenthe. In april worden er leraren geworven en wordt er aan het pand gewerkt om het geschikt te maken als schoolgebouw.
Stichting De Leeuw Kyiv
Het bestuur van de Nederlandse Stichting De Leeuw Kyiv heeft besloten om de stichting in te zetten voor fondsenwerving en voor de aankoop en het vervoer van goederen naar en in Oekraïne. De stichting is oorspronkelijk opgericht door de Nederlandse gemeenschap in de Oekraïense hoofdstad Kiev voor onderwijs in de Nederlandse taal en cultuur. Dankzij de lokale kennis van de in Kiev wonende Nederlanders kan De Leeuw Kyiv effectief zijn. ‘De eerste vrachtwagen met humanitaire hulp hebben we binnen een week na de start van de oorlog kunnen lossen, en met de hulp van verschillende partners en bedrijven hebben we zo’n vijftig vrachtwagens naar Oekraïne kunnen sturen.’ De stichting houdt donateurs via LinkedIn en Instagram op de hoogte van haar acties.
Meer: www.deleeuwkiev.nl
Particuliere crowdfunding
Op particulier niveau schieten de initiatieven in reactie op de oorlog als paddenstoelen uit de grond. Op veel crowdfundingplatforms, zoals Steunactie.nl, Doneeractie. nl en GoFundMe zijn honderden acties opgezet. Sommigen leveren tienduizenden euro’s op. Veel acties richten zich op concrete hulp in oorlogsgebied, zoals het voorzien in voedsel en kleding, om de aankomst van vluchtelingen in Nederland te verbeteren, bijvoorbeeld door families of studenten financieel te voorzien en op de bescherming van kwetsbare groepen, zoals LBHTI’ers.
'Bescherm de vrije pers in Oost-Europa'
Een oorlog betekent ook altijd dat alle vechtende partijen controle willen hebben over de informatievoorziening. In Rusland – een land waar onafhankelijke verslaggeving sowieso de kop is ingedrukt – is het sinds de uitbraak van de oorlog strafbaar om in journalistieke verslaggeving het woord ‘oorlog’ te noemen, daar staat een gevangenisstraf van maximaal vijftien jaar op.
Free Press Unlimited is al lang actief in de ondersteuning van onafhankelijke media in Oost-Europa en steunt oproepen om het Russischsprekend publiek van betrouwbare informatie te voorzien. ‘Het versterken van de Russischtalige informatievoorziening is ook een vreedzame manier om verdediging te bieden tegen de Russische informatieoorlog.’ De organisatie voor vrije pers heeft hulp aan journalisten in gevaar opgeschaald en met Media Lifeline Ukraine zorgen zij ervoor dat journalisten verslag kunnen blijven doen over de situatie. Tegelijkertijd vraagt Free Press Unlimited de Nederlandse overheid om zoveel mogelijk te doen om hen bij te staan.
Meer: www.freepressunlimited.org/nl/dossiers/de-oorlog-oekraine
Zoveel mogelijk ogen op het slagveld met drones
Om het verloop van de oorlog in de gaten te houden en escalatie van het conflict te herkennen werft Eyes on Ukraine fondsen om zoveel mogelijk drones in de lucht te krijgen boven plaatsen waar gevochten wordt. ‘Zodat in deze oorlog de waarheid niet sneuvelt,’ aldus de organisatie. ‘We krijgen overal video’s te zien van burgers die met hun telefoon opnames maken. Dat is lastig en gevaarlijk. Een drone bestuur je op afstand en eventueel verborgen. Ook geeft een opname vanuit de lucht zowel een overzicht van de situatie als de details. Er wordt door de Oekraïners om gevraagd.’ Op 15 maart werden de eerste 188 drones afgeleverd in Oekraïne, op 31 maart kwamen er daar nog eens honderd bij. Eyes on Ukraine is van plan om door te gaan met leveringen van drones tot ze niet meer te koop zijn of de Oekraïners ze niet meer nodig hebben. Het restbedrag wordt dan gestort op Giro555.
Meer: eyesonukraine.eu/
--
Dit artikel verscheen eerder in Vakblad fondsenwerving, jaargang 24, nummer 2, dat in april 2022 uitkwam.
