Geven in Nederland 2020: nog nooit gaven we zo veel aan goede doelen

Het betekent een stijging in het totaalbedrag in giften van ongeveer 400 miljoen ten opzichte van de vorige editie van het onderzoek, toen gebaseerd op data uit 2015. Hoewel het bedrag hoger uitvalt, geven we als Nederlanders hetzelfde percentage van het bruto binnenlands product (bbp); 0,8 procent.

Ook doen meer Nederlanders aan vrijwilligerswerk dan bij de vorige meting. Vier op de tien respondenten doet wel eens werk op vrijwillige basis, terwijl dat percentage in 2016 nog op 36 procent lag. Toch heeft het percentage in het verleden wel hoger gelegen, bijvoorbeeld in 2008, toen bijna de helft van de Nederlanders op vrijwillige basis actief was (47 procent).

‘Er zijn weinig andere landen in de wereld waar meer dan 80% van de bevolking geeft aan goede doelen en zo veel mensen vrijwilligerswerk doen,’ reageert onderzoeksleider en hoogleraar filantropie René Bekkers op de resultaten. ‘Dit geeft aan dat we een sterk sociaal vangnet hebben. Mensen geven aan goede doelen en om elkaar. Dat is enorm belangrijk nu zoveel mensen het moeilijk hebben.’

Opbouw giften

Veruit het grootste deel van de 5,7 miljard euro aan giften komt van de Nederlandse huishoudens: met een aandeel van ruim 2,4 miljard is de particulier verantwoordelijk voor 43 procent van het totaal. Voor de data over huishoudens werden meer dan 3000 enquêtes onder de brede bevolking, vermogende Nederlanders en Nederlanders met een migratieachtergrond gedeeld. We duiken later wat dieper in op de geeftrends in huishoudens.

Ook bedrijven doen met bijna 1,9 miljard een flinke duit in het zakje, blijkt uit een steekproef onder ruim 1000 Kamer van Koophandel-geregistreerde bedrijven. Het aandeel van bedrijven fluctueert al een aantal metingen; dit jaar valt het bedrag iets lager uit dan in GIN 2017.

Het restant van de giften komt van kansspelen (10 procent), fondsen (8 procent) en nalatenschappen (6 procent). Zeker het uit kansspelen en nalatenschappen verworven aandeel stijgt de afgelopen jaren gestaag. De loterijen zijn verantwoordelijk voor steun aan maatschappelijke doelen ter waarde van 591 miljoen, uit nalatenschappen ging 323 miljoen naar goede doelen. De opbrengst van fondsen (uit opbrengst van het vermogen) is lastig te herleiden, maar bepaald op 433 miljoen. Mede door een verbeterde methode van dataverzameling geloven de onderzoekers dat het bedrag een goede afspiegeling van de realiteit is.

Doelbesteding

Vervolgens rijst de vraag: waar gaat het geld van deze vijf partijen voornamelijk naartoe? Met iets meer dan 1 miljard euro ging het grootste deel van het geschonken geld naar gezondheidsdoelen, op de voet gevolgd door organisaties in de internationale hulp (879 miljoen) en kerk/levensbeschouwing (841 miljoen). Ook ging er een flinke som geld naar maatschappelijke en sociale doelen (669 miljoen), milieu-, natuur- en dierenorganisaties (632 miljoen) en sport en recreatie (604 miljoen).

Huishoudens geven het meest aan kerk en levensbeschouwing, gezondheid en internationale hulp, terwijl bedrijven aan sport en recreatie geven, bijvoorbeeld door middel van evenementensponsoring. Het grootste bedrag van kansspelen gaat naar internationale hulp, fondsen besteden het meest aan maatschappelijke en sociale doelen en men laat het meeste na aan gezondheidsdoelen.

Geven door huishoudens

Uit de 1620 ingevulde enquêtes die het onderzoeksteam mocht ontvangen blijkt dat het door huishoudens gegeven bedrag in geld en goederen (2,4 miljard) met ongeveer tien procent is gestegen sinds de laatste meting in 2015. Het percentage wat aan minstens één doel geeft is nog altijd ongeveer tachtig procent. Daarnaast geven ruim drie op tien mensen ook iets in de vorm van goederen.

Het CFS keek naar verschillende variabelen en hun effect op het geefgedrag. Het inkomen speelt daarbij een kleine rol. In het kwintiel met de laagstverdienende huishoudens geeft toch nog zeven op tien mensen aan goede doelen. De huishoudens die relatief het hoogste inkomen hebben, geven bijna allemaal (96 procent). Voor bijna alle variabelen is het percentage wat aan goede doelen geeft tussen de 75 en 90 procent: een hoge geefbereidheid over de gehele breedte van de samenleving.

De grotere verschillen zijn te zien in de hoeveelheid geld die mensen (kunnen) geven. Zo is er een oplopende trend te zien in het huishoudinkomen en het totaalbedrag wat wordt gegeven: van het onderste kwintiel (156 euro per huishouden) tot het bovenste kwintiel (1510 euro per huishouden). Verder geven 55-plussers meer dan 35-minners, geven huishoudens met kinderen meer dan kindloze huishoudens en geven gelovige respondenten meer dan niet-gelovigen.

Onder de streep is de gemiddelde gift per huishouden in de vorm van geld en goederen 308 euro. Dat is ongeveer acht procent meer dan in 2015, toen huishoudens gemiddeld 286 euro gaven. 

Deel-analyses

De resultaten die in dit artikel beschreven staan geven slechts een oppervlakkig beeld van de filantropie in Nederland en het onderzoek Geven in Nederland. Voor het volledige onderzoek gebruik je de download link hieronder. Daarin vind je o.a. onderzoek naar generatieverschillen, nieuwe vormen van geven, nalatenschappen en opvattingen over goede doelen. Daarnaast volgen hieronder diverse samenvattingen én de presentaties die online zijn gehouden.

Downloads

• Download: Samenvatting Geven in Nederland 2020
• Download: Geven in Nederland 'light': hoogtepunten per hoofdstuk
• Download: volledige publicatie Geven in Nederland 2020 

Presentaties

• Samenvatting Geven in Nederland, door René Bekkers
• Geven door huishoudens, door Claire van Teunenbroek
• Vrijwilligerswerk, door Arjen de Wit
• Paneldiscussie Wat betekent COVID-19 voor de filantropie? met Joost van Alkemade, Siep Wijsenbeek en Margreet Plug