Erkende goede doelen publiceren sinds 1 maart 2019 op hun websites elk hun CBF Erkenningspaspoort, met een aantal kerngegevens waarmee de donateurs en andere belangstellenden snel inzicht kunnen krijgen in missie, activiteiten, inkomsten en bestedingen. Het publiceren van zo’n paspoort is vanaf die datum verplicht voor alle CBF-erkende fondsenwervende instellingen. Het Erkenningspaspoort is een initiatief van het CBF.
Of dat paspoort daadwerkelijk bijdraagt aan het inzicht van de (potentiële) gevers moeten ik nog zien. Of die er überhaupt in geïnteresseerd zijn moet nog blijken. Maar zeker bij oppervlakkige waarneming lijkt het een goed idee.
De introductie van het paspoort bleek echter een onverwacht staartje te krijgen. Voorheen was op de website van het CBF een enorme hoeveelheid cijfers te vinden en te downloaden over allerlei aspecten van de fondsenwerving bij goede doelen. Of je nou meer wilde weten over een bepaalde instelling of over de ontwikkelingen in de sector: die cijfers waren betrouwbaar, handig en inzichtelijk. Het was volgens mij een mooie, praktische invulling van het streven de transparantie in de filantropie te bevorderen.
Transparantie gaat geld kosten
Maar plotseling zijn al die nuttige cijfers niet meer zichtbaar op cbf.nl. Er moet voortaan voor betaald worden. Nu wordt het interessant. Het CBF krijgt cijfers van de goede doelen. Die goede doelen betalen het CBF voor hun Erkenning. En in plaats van die cijfers, zoals tot nog toe gebeurde, voor iedereen zichtbaar te maken worden ze nu doorverkocht. Het CBF probeert dus nu geld te verdienen met de cijfers die in het kader van de transparantie zijn verzameld en waarvoor ze door de erkende doelen via hun financiële bijdragen al betaald zijn. Mogen we nu verwachten dat, als de datahandel van het CBF een succes is, de bijdragen van de goede doelen omlaag gaan?
Op de website staan enkele eenvoudige (printen, invullen, scannen, verzenden) formulieren waarmee de cijfers alsnog kunnen worden opgevraagd. Omdat het niet langer mogelijk is rustig rond te kijken in de data, zal het doorgaans heel lastig zijn om precies te omschrijven welke data de aanvrager wil hebben. Wellicht dat de abonnementhouders wat meer faciliteiten krijgen. Maar dat mag dan ook wel voor € 1.200,- per jaar voor een gelimiteerd abonnement. Allemaal niet echt uitnodigend voor de journalist, de geïnteresseerde grote gever, de universiteit of welke geïnteresseerde burger ook, om zich eens goed in een of meer goede doelen te verdiepen.
Je kunt bijna geen andere conclusie trekken dan dat het CBF geld nodig heeft. Meer halen bij de erkende instellingen zit er niet in. Daarvoor is het draagvlak van het CBF kennelijk niet groot genoeg. En vooral bij instellingen die wat verder weg staan van de traditionele charitas, valt met enige regelmaat te horen dat men de Erkenning de kosten niet waard vindt. De ‘oplossing’ die het CBF nu gekozen heeft, zou weleens tegen de instelling kunnen werken: het draagvlak zal er niet groter op worden.
Het goede nieuws is dat dit nieuwe marktkansen oplevert. Er zijn steeds betere softwaretools, waarmee grote hoeveelheden jaarverslagen moeiteloos worden geanalyseerd. Daar hebben we het CBF niet voor nodig. Ik denk dat het CBF er heel goed aan doet om snel op dit wankele businesmodelletje terug te komen en zich aan zijn kerntaak te wijden.
Het CBF heeft geld nodig, maar halen bij erkende instellingen zit er niet in - Jaap Zeekant
