Follow the Money: Balkenendes Maatschappelijke Alliantie is vooral goed in oppoetsen

Naast obligate zaken als uitwisseling van kennis en informatie, het versterken van het publieksvertrouwen en het vergroten van transparantie in de sector filantropie, werd ook gestreefd naar het verbeteren van de afstemming van beleid en bestedingen, het ontwikkelen van innovatieve financieringswijzen ter bevordering van maatschappelijk initiatief en het versterken van de infrastructuur van de sector filantropie.

In de jaren vanaf 2011 hebben we bij de redactie van Vakblad fondsenwerving geen opvallende resultaten gezien, die rechtstreeks zijn terug te voeren zijn op samenwerking tussen overheid en filantropie. Wat we wel zien is dat juist in deze periode op diverse gebieden de regelgeving zodanig is toegenomen dat goede doelen daar bij hun fondsenwerving steeds meer hinder van ondervinden. De privacyregels brengen aanzienlijke administratieve lasten met zich mee en vragen veel aandacht van de mensen die de fondsenwerving uitvoeren. Het Bel-me-niet Register heeft ervoor gezorgd dat het zogenaamde koud bellen zo goed als onmogelijk is geworden. Staatssecretaris Mona Keijzer komt met privacyvoorstellen die verdergaande beperkingen opleveren bij het vragen van steun aan individuele mensen. De aangekondigde wetgeving voor openbaarheid van giften vanaf vijftienduizend euro is het recentste voorbeeld van overheidsbeleid dat stuit op ernstige bezwaren van de filantropische sector. Marc van den Tweel (directeur Natuurmonumenten), Johan van de Gronden (directeur KWF Kankerbestrijding) en Eduard Nazarski (directeur Amnesty International) kwamen er met een opiniestuk in NRC op 4 februari 2019 tegen in opstand. 

Opvallend is dat de looptijd van het Convenant liep van 21 juni 2011 tot 1 januari 2014. Voor zover ons bekend is er geen uitgebreide evaluatie verschenen van wat het Convenant heeft opgeleverd. Het CBF Erkenningenstelsel dat in de plaats kwam van het CBF Keur, vindt wellicht mede zijn oorsprong in het Convenant. Maar de discussie daarover, vooral de kritiek op het toenmalige CBF Keur, speelde al heel wat langer. Wat wel valt terug te voeren op het Convenant is een ander initiatief van Steven van Eijck, de oprichting van de Maatschappelijke Alliantie in 2014, nadat hij de SBF achter zich gelaten had. 

De stichting Maatschappelijke Alliantie (MA) werd opgericht met het doel om partijen in de filantropische sector met elkaar te verbinden. Hiervoor trok oprichter Steven van Eijck representanten van de gevestigde orde aan als oud-premier Jan Peter Balkenende en Bernard Wientjes. De MA wordt gesubsidieerd door het ministerie van Justitie en Veiligheid. Tot dusver heeft de MA 1,3 miljoen euro subsidie gekregen van het Rijk. Daarnaast kreeg zij in 2018 175.000 euro van de leden van haar eigen raad van advies, met belangrijke namen uit de (semi-)publieke en commerciële sector. 

Frank Meijer onderzocht voor Follow the Money wat de MA allemaal gepresteerd heeft voor die financiële bijdragen en concludeert dat dat weinig tastbaars heeft opgeleverd. Waar de MA volgens Meijer wel heel goed in is, is partijen waarmee men wel eens heeft samengewerkt te presenteren als partners. Daar valt volgens Meijer nogal wat op af te dingen: 'De kritiek van vermogensfondsen op de stichting is dat de MA zich als vertegenwoordiger zou opstellen, terwijl zij dat niet is. Ook ‘hoge bewijsdrang’ en 'bemoeizucht' zijn verwijten die de stichting krijgt.' 

Vanuit ons redactionele netwerk hebben ons de afgelopen jaren ook dergelijke geluiden bereikt. Zo liet een universitaire, wetenschappelijke onderzoeker van filantropie [naam bij de redactie bekend], onze hoofdredacteur weten dat op initiatief van de MA een bijeenkomst werd georganiseerd van onder anderen wetenschappelijk onderzoekers, die ook los daarvan al op allerlei manieren regelmatig contact met elkaar hadden. Maar nadat die bijeenkomst was geweest, werd het bijeenbrengen van de groep door de MA als wapenfeit gepresenteerd. Hetzelfde beeld dat Frank Meijer schetst. 

Lees hier het artikel over de MA op Follow the Money. Het artikel bieden we je gratis aan namens Follow the Money. Als je hier klikt kun je abonnee worden en voortaan rechtstreeks de FtM-onderzoeksjournalistiek volgen.