Oekraïense krijgsgevangenen worden onderworpen aan mensonterende behandelingen door de Russische autoriteiten. Dat schrijft Amnesty International in een nieuw rapport. Zij beschrijven onder andere dat burgergevangenen worden gemarteld, geen contact krijgen met de buitenwereld en dat mensen gedwongen verdwijnen. ‘Deze zaken komen neer op oorlogsmisdrijven en misdrijven tegen de mensheid.'
Volgens het onderzoek ‘A Deafening Silence: Ukrainians held incommunicado, forcibly disappeared and tortured in Russian captivity' worden krijgsgevangenen en burgers uit Oekraïne sinds de start van de oorlog in februari 2022 opzettelijk afgesloten van de buitenwereld. Doordat niet duidelijk is waar mensen worden vastgehouden, worden ze in detentie gemarteld en mishandeld. Dit alles gaat gepaard met grote straffeloosheid, aldus de mensenrechtenorganisatie.
Tienduizenden Oekraïners worden door de autoriteiten van het land beschouwd als ‘vermist onder speciale omstandigheden’. Zij verwachten dat veel van hen gevangen zitten, al zullen er ook mensen om het leven gekomen zijn. Het aantal burgers dat ‘gedwongen verdwenen’ is, is volgens Amnesty aanzienlijk. ‘Rusland gebruikt al lang middelen als willekeurige arrestatie, marteling en gedwongen verdwijning om de burgerbevolking te intimideren in gebieden onder haar controle. Dit soort handelingen vallen onder misdrijven tegen de mensheid.'
Verantwoording
Amnesty International interviewde 104 mensen uit Oekraïne tussen januari 2024 en november 2024. Onder hen waren vijf voormalige krijgsgevangenen en familieleden van 38 krijgsgevangenen. Ook familieleden van 23 mensen uit Oekraïne die ‘vermist waren onder speciale omstandigheden’, 28 gedetineerde burgers en hun familieleden en tien Russische krijgsgevangenen die vastzitten in Oekraïne werden gehoord.
Agnès Callamard, de secretaris-generaal van Amnesty International: ‘De systematische incommunicado detentie van de Russen van Oekraïense krijgsgevangenen en burgers toont een opzettelijk beleid dat gericht is op ontmenselijking en mensen het stilzwijgen opleggen. (…) Hun familieleden leven in angst in afwachting van nieuws over hun geliefden.’
Oproep
Callamard vervolgt: ‘De internationale gemeenschap moet al haar invloed en middelen inzetten – ook universele jurisdictie – tegen Rusland om deze gruwelijke misdrijven onder internationaal recht te stoppen. De daders moeten ter verantwoording worden geroepen. Zonder gerechtigheid, zal het lijden van Oekraïense krijgsgevangenen, burgers en hun families alleen erger worden.’
