Het Center for Grantmaking Research van de Vrije Universiteit in Amsterdam organiseerde afgelopen vrijdag 7 februari een avond over de impact van vrij besteedbare financiering en de rol van vertrouwen in de filantropische sector. Bij de avond in cultureel centrum Pakhuis de Zwijger konden de ongeveer tweehonderd aanwezigen een programma van lezingen en panels volgen, waarbij zowel de gevende als de wervende kant ter sprake kwamen. Prof dr. Pamala Wiepking (VU) maakte en opende de avond, en blikt met Vakblad fondsenwerving terug.
Vrij besteedbaar geven komt in Nederland nog heel weinig voor: vaal vaker wordt er ingezet op financiering van projecten op de korte termijn, ook als een manier waarop de schenker kan volgen wat er met het geld gebeurt. ‘Het laat organisaties dingen doen die makkelijk te meten zijn, maar dat zijn vaak niet de elementen die nodig zijn om de problemen die ze willen oplossen, echt op te lossen,’ vertelt Wiepking. ‘Het zou goed zijn dat projectencarrousel te doorbreken.’
Panels
Na de openingspresentatie van Wiepking, waarin ze het onderwerp filantropie vanuit vertrouwen neerzette, waren er twee panels met daarin een brede vertegenwoordiging uit de sector. Eline Crins (Kansfonds), Marieke Rodenhuis (Postcode Loterij), Marieke Hounjet (Porticus), Sanne ten Bokkel Huinink (Fonds1818, penningmeester FIN) en Jan Paul Medema (ONCODE Institute) deelden hun visie en ervaringen met vrij besteedbaar geld en bespraken hoe de manier van werken flexibiliteit, creativiteit en maatschappelijke impact bevordert. Rien van Gendt sprak een column uit.
Hoe flexibel ben je?
Maar hoe begin je nu aan het werven of geven van vrij besteedbaar geld? Wiepking: ‘Aan het einde van mijn presentatie heb ik een aantal tips gegeven. Wat ik organisaties aanraad is om hun eigen inkomstenportfolio in kaart te brengen. Vanuit de wetenschap weten we dat diverse inkomstenbronnen belangrijk zijn voor de financiële stabiliteit: inkomsten uit subsidies, vermogensfondsen, bedrijven en sponsoring. Als er dan eentje wegvalt, heb je andere bronnen om op te leunen. Het loont om te kijken in hoeverre deze bronnen vrij besteedbaar zijn en of je er flexibel mee om kan gaan. Als je veel geld hebt wat ‘vast’ zit aan specifieke onderwerpen, kan je niet snel reageren wanneer er veranderingen zijn. Door een andere financieringsstrategie te hebben, kun je jezelf als fondsenwervende organisatie weerbaarder maken tegen extreme veranderingen, bijvoorbeeld als de overheid ineens stopt met hun steun zoals nu in de VS gebeurt.’
Zoek oude bekenden op
‘Ook zou ik als wervende organisatie in gesprek gaan met oude bekenden - fondsen, high net worth individuals en bedrijven - die je eerder hebben gefinancierd. Leg ze uit wat het zou betekenen om meer vrij besteedbare financiering te krijgen. Fondsen snappen die vraag meestal wel. Organisaties geven over het algemeen minder graag aan lange termijnprojecten waarvan niet helemaal duidelijk is wat er met het geld gebeurt. Toch zijn er manieren om daar transparant over te rapporteren en communiceren, via een informele evaluatie of een goede vertrouwensrelatie waarbij men aan de bel trekt als het fout gaat.’
Wiepking vervolgt: ‘Marieke Hounjet van Porticus maakte nog een punt wat bij mij bleef hangen. Fondsen zouden vaker verder kunnen denken dan alleen geven in geld: er zijn ook andere manieren waarop zij een missie van een organisatie kunnen steunen. Door harder samen te werken op bepaalde thema’s, hun netwerken open te stellen en via hun lobbykracht. Daar valt nog een wereld te winnen.’
Nieuwe ideeën
Aan het einde van de avond trokken de circa tweehonderd bezoekers weer naar huis. Met nieuwe ideeën, hoopt Wiepking. ‘Mijn doel was om mensen te laten nadenken: zowel fondsen als fondsenwervers kunnen stappen zetten om duidelijk te maken wat vrij besteedbare financiering voor hun organisatie zou kunnen betekenen en hoe veel makkelijker het hun werk zou maken. Volgens mij is dat gelukt! Ik vond het in ieder geval een geslaagde avond.’
De opname die tijdens de avond is gemaakt is terug te kijken via de website van het Center for Grantmaking Research. Daar zijn ook de presentatie van de openingslezing en brochures voor fondsen en fondsenwervende organisaties te raadplegen.
