Laila Ait Baali, directeur van vrijwilligersorganisatie Vereniging NOV, en fractievoorzitter Mirjam Bikker van de ChristenUnie, zijn in de pen geklommen om hun ongenoegen te uiten over de aanstaande Wet transparantie maatschappelijke organisaties (Wtmo). Hun opinie werd maandag door de Volkskrant geplaatst: ‘Geef burgers en organisaties ruimte en vertrouwen.’ Het debat vindt vandaag (dinsdag) plaats.
Lastenverhoging
De Wtmo is een wet die al langer onder vuur ligt, zeker vanuit de goededoelensector. De wet moet buitenlandse beïnvloeding via donaties tegen gaan en witwassen en terrorismefinanciering voorkomen. Naar verwachting leidt de wet tot grote lasten voor het maatschappelijk middenveld, omdat de administratieve lasten zullen verhogen.
Ait Baali en Bikker zien het maatschappelijk middenveld, zoals goede doelen, geloofsgemeenschappen, verenigingen en scholen als de ruggengraat van de samenleving. Als de Wtmo erdoor komt, moeten zij straks donaties en vrijwillige inzet nauwkeurig registreren.
'Met een kanon op een mug'
‘Vrijwilligersorganisaties, stichtingen, geloofsgemeenschappen en goede doelen spelen een centrale rol in het goede samenleven en in het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, van zorg tot armoedebestrijding. (…) Deze organisaties functioneren dankzij vertrouwen: het vertrouwen van hun leden, donateurs en vrijwilligers. Het wetsvoorstel WTMO ondermijnt dit vertrouwen door deze organisaties te behandelen alsof ze potentieel schuldig zijn aan ondermijning, misbruik of zelfs terrorisme. Vanzelfsprekend moeten misstanden aangepakt, maar dat legitimeert niet om met een kanon op een mug te gaan schieten.’
De volledige opinie van Ait Baali en Bikker is op de website van de Volkskrant te lezen. Daarin schrijven ze onder meer over eerdere reacties van de Raad van State en de algemene, wantrouwende houding van de overheid: ‘Dit wetsvoorstel behandelt maatschappelijke organisaties alsof ze in wezen risicofactoren zijn. Dat is een verkeerd uitgangspunt.’
Wtmo
Het is bij lange na niet de eerste keer dat er kritiek wordt geuit op de Wtmo. De plannen voor de wet werden in 2019 gepresenteerd en stuitten toen al op veel kritiek. Daarop werden de plannen in 2021 aangepast. Daarna belandde de wet in de ijskast.
Toen de regeringspartijen (PVV, VVD, NSC en BBB) in mei 2024 aankondigden dat de behandeling van de wet zou worden doorgezet, reageerde Privacy First met een brandbrief waarin zij schreven dat het wetsvoorstel ‘ongeschikt is om het beoogde doel te bereiken.’