In de eerste reacties op het regeerakkoord dat is gepresenteerd door PVV, VVD, NSC en BBB uiten verschillende partijen uit de non-profitsector hun zorgen. De plannen van de vier partijen rondom cultuur, ontwikkelingssamenwerking, natuur, kerken, vluchtelingen en filantropie hebben potentieel negatieve gevolgen.
Gevolgen voor filantropie
Goede Doelen Nederland kijkt naar het regeerakkoord vanuit de positie van de filantropie en maakt zich ‘grote zorgen over de ingrijpende gevolgen voor veel terreinen waar onze leden op actief zijn.’ In een verklaring gaan zij onder andere in op de plannen voor de representativiteit van belangenorganisaties (‘toegang tot de recht is belangrijk voor individuele en georganiseerde burgers’) en de giftenaftrek (‘bezuiniging op de giftenaftrek zal negatieve gevolgen hebben voor de inkomsten en daarmee het werk van goede doelen’).
‘Wij roepen de betrokken partijen op om de ruimte voor goede doelen niet (verder) te beperken. De aangekondigde maatregelen zetten de waardevolle bijdrage van goede doelen aan de samenleving onder druk. Wij benadrukken het belang van het beschermen van hun rechten en vrijheden, zoals de vrijheid van vereniging, de vrijheid van meningsuiting en informatie en het vrije verkeer van kapitaal.’
Vluchtelingenbeleid
Het nieuwe asielbeleid moet vluchtelingen afschrikken naar Nederland te komen en in de plannen van de nieuwe coalitie vervalt de Spreidingswet. Vluchtelingenwerk is daar niet blij mee. ‘Het nieuwe kabinet kiest ervoor om het asielsysteem te laten vastlopen om onder de verantwoordelijkheid van vluchtelingen uit te komen. Dit pakket van maatregelen ondermijnt niet alleen de kernwaarden van een groot deel van ons land, maar maakt vluchtelingen tot zondebok,’ plaatst de non-profitorganisatie op haar website.
Save the Children-directeur Pim Kraan stelt op zijn beurt dat het gepresenteerde beleid in strijd is met kinderrechten: ‘Het kinderrechtenverdrag stelt nadrukkelijk dat er door de overheid primair gehandeld moet worden in het belang van het kind. Je zou dan oplossingen verwachten om de huidige situatie te verbeteren en niet wat er nu gebeurt: het verergeren ervan. Het is ook kortzichtig. Het niet adequaat opvangen en begeleiden van gevluchte kinderen nu leidt onvermijdelijk tot problemen als zij als volwassenen deel uitmaken van onze maatschappij.’
Ontwikkelingssamenwerking
De vier partijen zijn voornemens om in 2025 al 350 miljoen op het ontwikkelingsbudget bezuinigen, gevolgd door een bezuiniging van 550 miljoen in 2026 en 2,4 miljard per jaar vanaf 2027. Directeur Liana Hoornweg van Partos noemt de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking ‘een desastreuze stap achteruit’. ‘Het ondermijnt wereldwijde inspanningen om armoede, klimaatverandering, ongelijkheid en onrechtvaardigheid aan te pakken. [..] Dit beschadigt onze internationale positie. Een betere wereld is ook voor Nederland van groot belang en juist in tijden van crisis moeten we blijven investeren in stabiliteit, vrede en veiligheid’.
Natuur
Voor de aanpak van klimaatproblematiek is ook relatief weinig ruimte in het regeerakkoord. Directeur Andy Palmen van Greenpeace noemt het aanstaande kabinet een ‘struisvogelkabinet dat de problemen niet wil zien en voor zich uitschuift’ en ziet in het akkoord een aanval op de natuur. ‘Ook dit kabinet staat niet boven de wetten van de natuur. Het kabinet heeft de verantwoordelijkheid om de klimaat- en biodiversiteitscrisis aan te pakken en zo de burgers te beschermen. Maar dit akkoord ademt vooral angst voor verandering en wil een wereld behouden die in werkelijkheid niet meer bestaat. [..] Je kunt de natuurcrisis niet oplossen door het aantal Natura 2000 gebieden te verminderen. Meer gaswinning in de kwetsbare Noordzee is geen oplossing voor de klimaatcrisis. Op deze manier raken we alleen maar verder van huis.’
Cultuur
De nieuwe coalitie wil het btw-tarief op culturele producten zoals podiumkunsten boeken per 2026 verhogen van negen procent naar 21 procent. ‘De verhoging gaat voor een enorme vraaguitval zorgen. Als kaartjes voor een dagje uit straks twaalf procent duurder worden, zijn er heel veel mensen in Nederland die dat niet meer kunnen betalen,’ zegt Berend Schans, directeur van de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF) tegen het Algemeen Dagblad. ‘Op deze manier kan aanstormend talent nooit groter worden. Denk aan jonge artiesten die nu in Paradiso of De Helling staan. Als zij hun concerten daar al niet uitverkocht krijgen, dan zullen zij nooit de kans krijgen om op grotere podia te staan.’ Ook de Vereniging van Evenementen en Makers (VVEM) en de Vereniging Vrije Theater Producenten (VVTP) maken zich zorgen. De plannen raken niet aan dagrecreatie, waaronder ook bioscopen en musea vallen.
Kerken
Christelijke organisaties zijn gematigd tevreden over de inhoud van het akkoord, blijkt uit een artikel van het Nederlands Dagblad waar CU-lijsttrekker Mirjam Bikker en SGP-leider Chris Stoffer reageren. Wel plaatst Bikker een kanttekening bij de manier waarop kerken worden genoemd in het regeerakkoord. ‘Kerken worden ook niet genoemd, behalve in een zin over fraudebestrijding. Mijn visie is dat kerken en andere gemeenschappelijke organisaties bijdragen aan de samenleving. Die zachte krachten, ik lees er niets van terug,’ aldus Bikker in het ND.
Regeerakoord
Het regeerakkoord is te downloaden via de website van Kabinetsformatie.
