Het is voor veel goede doelen met een ANBI-status moeilijk om toereikende financiële verantwoording af te leggen, terwijl dit wel verplicht is, blijkt uit een steekproef van Follow the Money bij een vijftigtal ANBI’s. Dat brengt risico’s met zich mee: administratietaken zijn zelden een prioriteit en de controles van de Belastingdienst schieten tekort, waardoor fraude op de loer ligt.
Een ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) besteedt in principe 90 procent van haar uitgaven aan algemeen nut beogende zaken. De instellingen genieten daarom fiscale voordelen. In Nederland zijn op dit moment ongeveer 43.000 ANBI’s geregistreerd. Om financiële transparantie te bieden heeft iedere stichting met een ANBI-status de verplichting de bestemming van het ingezamelde geld, de balans en de baten en lasten van de ANBI toe te lichten.
Follow the Money keek naar de financiële verantwoording van 50 ANBI’s die de afgelopen jaren bovengemiddelde media-aandacht genoten. Bij 18 van de onderzochte stichtingen was de verantwoording niet op orde. Bij vijf ontbraken er gegevens van de laatste paar jaren, bij de andere 13 was er helemaal geen verantwoording afgelegd.
Rompslomp
“Mensen onderschatten de administratieve rompslomp die het met zich meebrengt,’ zegt Sigrid Hemels, hoogleraar Belastingrecht aan de Erasmus Universiteit, tegen Follow the Money. ‘Dat geldt voor zowel bestuurders van beginnende stichtingen, als voor bestuurders van stichtingen die al wat langer bestaan.’
De Belastingdienst is echter niet in staat om voldoende te controleren of ANBI’s de afspraken wel nakomen, want er zijn maar ongeveer 40 controleurs in dienst die zich met de financiële situatie van deze stichtingen bezig houden. Mede daardoor worden ANBI’s extra fraudegevoelig. In het verleden is het meerdere keren voorgekomen dat geld van de stichting werd verduisterd of aan andere zaken dan het hoofddoel van de stichting werd gespendeerd.
Herinneringen
Hemels pleit voor een portal van de Belastingdienst die automatische herinneringen naar de ANBI stuurt, op dezelfde manier als zelfstandig ondernemers bericht krijgen dat ze hun btw-aangifte nog moeten doen. ANBI’s die niet op tijd hun verantwoording publiceren lopen het risico hun ANBI-status te verliezen.
Het volledige onderzoek is op de site van Follow the Money gratis te lezen.
