De Scientology Kerk in Nederland krijgt geen ANBI-status. Dat heeft het Gerechtshof in Den Haag woensdag beslist.
De kerk wilde voor de status van ANBI in aanmerking komen, om zo gebruik te kunnen maken van de belastingvoordelen die met status gepaard gaat. Het hof vond echter dat de kerk te commercieel is. Een unieke uitspraak: van kerkelijke en levensbeschouwelijke instellingen wordt over het algemeen aangenomen dat zij zich volledig richten op het algemeen belang.
Lange strijd
De fiscus en de kerk voeren al jarenlang strijd over de ANBI-status. De Belastingdienst vindt dat de kerk hier vanwege de dure cursussen en workshops die zij aanbiedt niet voor in aanmerking mag komen.
Het Gerechtshof in Amsterdam oordeelde twee jaar geleden dat Scientology geen commercieel karakter had, mede omdat ze armlastige leden cursussen en therapiesessies cadeau deed. De Hoge Raad trok die uitspraak eind vorig jaar in twijfel, verwees de zaak terug naar het Gerechtshof in Den Haag en gelastte een onderzoek naar de boekhouding van Scientology.
Gerechtshof in Den Haag
Het Haagse Gerechtshof geeft nu dus uitsluitsel over de tarieven. Uit het arrest blijkt dat Scientology Kerk met „aanzienlijke en vaste tarieven” voor auditing en training „in overheersende mate van commerciële aard” is. Door gemiddelde uurtarieven van €520 te vragen voor cursussen zou een „betrekkelijk aanzienlijk vermogen” zijn ontstaan. Daarnaast zou van „de essentialia van de begrippen donatie of gift niets zijn gebleken. Evenmin van bijdragen naar draagkracht”.
Reactie Sigrid Hemels
Sigrid Hemels, hoogleraar Belastingrecht aan de EUR, laat in een eerste reactie aan de Volkskrant weten dat het arrest op een tweetal punten wringt.
Allereerst heeft de staatssecretaris van Financiën in een toelichting op de Geefwet aangegeven dat nadrukkelijk gekeken moet worden naar de kosten die de instelling zelf maakt om vast te kunnen stellen of er sprake is van een commerciële prijs. Het is de vraag of dat in deze zaak wel is gebeurd.
Ook blijft het maken van onderscheid tussen een individueel of een algemeen belang problematisch. Meermaals is immers in jurisprudentie bevestigd dat het hebben van een individueel belang niet in de weg hoeft te staan aan het dienen van het algemeen belang. Te denken valt aan de bezoeker van het museum, de student aan de universiteit, of dus de bezoeker van een kerk. Hemels in de Volkskrant:
De trend is dat rechters bij niet-traditionele religieuze uitingen het individueel belang zwaarder vinden wegen dan het algemeen belang', zegt Hemels. Daardoor krijgen zij vaak geen ANBI-status, terwijl alle traditionele kerkorganisaties in Nederland die wel hebben. Eerder oordeelde het Gerechtshof in Amsterdam dat Scientology wél het algemeen belang diende. Dat het Gerechtshof in Den Haag nu anders oordeelt, lijkt te onderstrepen dat de zaak niet makkelijk te beoordelen is.
Scientology kan nog in hoger beroep in de zaak.