(On)vermogen

Ik verwacht niet dat ik op de korte termijn in een positie kom waarin ikzelf kan ervaren hoe moeilijk het is om miljarden weg te geven. Toch denk ik als leek, hoe moeilijk kan het zijn? Je weet met welke onderwerpen je begaan bent, zoekt de doelen/organisaties die daarin zijn gespecialiseerd, en hup weggeven maar. Vrij kort door de bocht natuurlijk. Toch blijf ik het vreemd vinden. Niet in staat zijn je geld weg te geven.

Het lijkt slechts een enkeling wel te lukken. Zoals filantroop Chuck Feeney die zijn geld verdiende met de oprichting en verkoop van de Duty Free-winkels, bekend van onder andere de vliegvelden. Als hij nog even doorzet is het tegen einde van 2020 gelukt om zijn doel te bereiken. Arm sterven, op een appeltje voor de dorst na dan. Dichter bij huis zag ik laatst een uitzending van WNL waarin oud-havenbaron Jan Rijsdijk vertelde hoe hij inmiddels een appartement heeft betrokken met afmetingen waarin de gemiddelde Nederlander zich veel meer zal herkennen dan de shots van zijn voormalige woning.

Misschien is er toch meer aan de hand. We doken in het onderzoeksrapport Gilded Giving 2020 van de Amerikaanse denktank Instute for Policy Studies. Uit dit rapport haalde RTL namelijk dat ene stukje over het onvermogen van de vermogende. En wat daarin staat schijnt een toch ietwat ander licht op problemen die ontstaan door de nog altijd stijgende vermogensgroei van de superrijken en dan vooral de filantropie waar zij hun vermogen toe aanwenden.

Zonder gelijk hier het hele rapport te ontleden kunnen we wel alvast stellen dat er van de gevaren waar in het rapport op wordt gewezen in Nederland nog geen sprake is. Maar interessant om het bij onze vrienden in de VS te signaleren is het wel. Er lijkt wel steeds meer een klimaat van groeiend wantrouwen naar filantropie te ontstaan. In elk geval de filantropie van de megarijken. Ook in Nederland.

De redactie begint haar dag altijd met een vast lijstje taken dat we afwerken om te kijken wat er zoal speelt in de sector. Een van de dingen die we doen is social media doorspitten met speciaal daarvoor ontwikkelde tools zodat we kunnen filteren op termen als ‘filantropie’. Probeer het eens, en dan vooral op Twitter. En ja, ik weet het, het is een beetje het afvoerputje van de socials, maar toch. Bill Gates is de voornaamste van de mega-filantropen die het daar moet ontgelden.

Zoals met veel goede zaken tegenwoordig, denk ook eens aan de journalistiek bijvoorbeeld. Verhitte, polariserende, en vooral online gevoerde discussie tussen mensen die door de manier waarop social media werken steeds verder in hun bubbel worden getrokken. Discussies die er ook toe leiden dat we straks moeilijker kunnen bellen om de filantropie levend te houden.

Wat kunnen we daaraan doen?

--

Dit artikel verscheen eerder in Vakblad fondsenwerving, jaargang 22, nummer 5, dat in november 2020 uitkwam.