Vf publiceert in samenwerking met Data Inside regelmatig een monitor op basis van de giftdata van ongeveer twee miljoen particuliere donateurs.. De eerste twee kwartalen werden gekenmerkt door een matige groei van de inkomsten in het eerste kwartaal en een sterkere groei in het tweede kwartaal. In dit artikel kijken we of die lijn in het derde kwartaal kon worden doorgezet. Speciale aandacht is er ditmaal voor de ontwikkeling in betaalwijzen met het oog op het verdwijnen van de ‘klassieke’ acceptgiro.
In kwartaal één eindigde de coronacrisis en in het tweede kwartaal startte de oorlog in Oekraïne. Het derde kwartaal werd getekend door een energiecrisis en sterk oplopende inflatie. Aan de andere kant zijn er door alle lockdowns in 2020 en 2021 veel bestedingen uitgesteld. Hierdoor is meer spaargeld opgebouwd dat naar verwachting nu voor een deel aan goede doelen gegeven wordt (zoals in 2021 leek te gebeuren).
De eerste drie kwartalen van 2022 noteren een minimale plus bij totaal giftbedrag ten opzichte van dezelfde periode in 2021. De voorsprong is wel kleiner geworden dan die in het eerste half jaar. In het derde kwartaal treedt namelijk een daling op in het aantal giften ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De gemiddelde gift laat nog wel een minimale stijging zien. Het beeld voor 2022 blijft licht positief. De lichte terugval in Q3 kan ontstaan zijn door een compensatie-effect na een sterk tweede kwartaal.
Totaaloverzichten groei en krimp 2022
De ontwikkeling in 2022 valt ook in een breder perspectief te plaatsen. In 2021 groeiden de inkomsten onder invloed van lockdowns misschien meer dan in een normaal jaar gebeurd zou zijn. In de afgelopen jaren zien we, op enkele uitzonderingen na, bijna elk kwartaal een groei ten opzichte van het hetzelfde kwartaal in het jaar ervoor. Het derde kwartaal van 2022 is nog zo’n uitzondering. Op basis van vijf jaar aan data kan een denkbeeldige trendlijn voor ieder afzonderlijk kwartaal bepaald worden. Dit leert ons dat de groei in de eerste drie kwartalen van dit jaar steeds iets achterblijft bij wat te verwachten viel op basis van de langjarige trend. Op basis hiervan valt te verwachten dat Q4-2022 ongeveer twee procent lager uit zal vallen dan Q4-2021, gezien dat het laatste kwartaal van 2021 bovengemiddeld goed was. Omdat het vrij besteedbare inkomen bij bepaalde delen van de bevolking door de inflatie is afgenomen zou de daling ook sterker uit kunnen vallen.
Uitsplitsing op gifttype
Hoewel toezeggingen in 2022 over Q1 en Q2 een relatief stabiele stijging lieten zien, valt dat duidelijk terug in Q3. Het aantal giften daalde in het derde kwartaal licht wanneer het vergeleken wordt met dezelfde periode in 2021. Vergeleken met vorig jaar stijgt het totale giftbedrag nog wel met iets meer dan drie procent.
Losse giften zorgen daarentegen voor de beperkte groei van het totaal. Hier is een duidelijke terugval zichtbaar. De afname wordt wel steeds kleiner ten opzichte van vorig jaar, de achterstand wordt ingelopen. Het gemiddelde giftbedrag blijft hoger uitvallen dan in 2021, al wordt het verschil ook hier steeds geringer.
Uitsplitsing op organisatietype
In het derde kwartaal trad er in de sector als geheel krimp op. Dit verschilt echter sterk per type organisatie. De organisaties die zich richten op natuur en milieu springen er in alle kwartalen positief bovenuit. Bij natuur en milieu stijgt in 2022 vooral het gemiddelde giftbedrag sterk bij de losse giften, bij de toezeggingen komt de groei juist door de toename in de aantallen.
De sector ontwikkelingshulp laat over alle kwartalen ook een plus zien. Alleen het gemiddelde giftbedrag blijft iets achter. De groei komt hier met name uit een toename van het aantal giften uit toezegging, terwijl de afname van het aantal giften deels goedgemaakt wordt een stijgende giftwaarde.
Goede doelen die een lans breken voor kind-ontwikkeling laten tot nu toe ieder kwartaal een afname zien in het aantal giften. De giftwaarde stijgt onvoldoende om dit te kunnen compenseren. Er doet zich een stijging voor in het aantal giften vanuit de toezeggingen bij een iets gedaald gemiddeld bedrag. Bij de losse giften zijn het een stijgende giftwaarde en een dalend aantal giften dat zorgt voor een afname in giftopbrengsten.
De gezondheidsfondsen hadden een redelijk tweede kwartaal, maar ze weten dit in het derde kwartaal geen vervolg te geven. Het derde kwartaal is ook weer het slechtste van alle sectoren. Eigenlijk is dit de enige sector die nu flink last heeft van de ontwikkelingen in de externe omgeving. Het aantal losse giften daalt met een kwart, hiertegenover staat slechts een beperkte groei van het aantal toezeggingen.
Uitsplitsing op wervingskanaal
In inkomsten is Direct Mail nog altijd het grootste kanaal, gevolgd door face-to-face (F2F) en telemarketing (TM). Het kanaal Direct mail had in de eerste twee kwartalen duidelijk last van de oorlog in Oekraïne. In het derde kwartaal is de stijging van het gemiddelde giftbedrag opvallend. Dit compenseert de daling van het aantal giften. Dit is het enige kanaal waarbij het derde kwartaal positiever uitvalt dan het tweede kwartaal. Of dit een blijvende ontwikkeling is valt op een later moment pas te bezien.
Face-to-face
De verwachting dat het derde kwartaal minder positief uit zou vallen voor F2F is uitgekomen. Waarschijnlijk is de werving minder groot geweest in de meest recente maanden dan in de periode die daarvoor lag. Hierdoor worden uitgestroomde donateurs met doorlopende machtigingen onvoldoende vervangen door nieuwe machtigingen.
Telemarketing
Ook voor TM zet de groei die in Q2 werd ingezet door in Q3. Net als bij F2F geldt dat er afgelopen januari een piek aan inkomsten plaatsvond. In de maanden daarop werden er ook steeds hogere inkomsten gerapporteerd dan in de betreffende maand een jaar eerder. Voor TM constateren we een constante, positieve ontwikkeling.
Online
Het kanaal Online is de snelste groeier van deze vier belangrijkste fondswerfkanalen: in omvang gemeten ongeveer de helft van Telemarketing en een kwart van Direct Mail. In de meeste recente maanden, zo ongeveer vanaf juli, neemt de groei van dit kanaal wel af. Er is een afname te zien in losse giften via dit kanaal, terwijl de inkomsten uit toezeggingen met circa vijftig procent stijgen.
Vragen en meer informatie?
Wil je zelf aan de slag met deze data? Dat kan! Meer data geven namelijk een nog duidelijker beeld van de huidige trends. Organisaties die hun data delen, krijgen zelf ook toegang tot het dashboard en kunnen daarmee hun eigen prestaties vergelijken met de markt. Voor meer informatie over dit artikel of deelname aan dit dashboard, stuur een mail naar info@datainside.nl.
Ontwikkeling in betaalwijze voor losse giften
In 2023 verdwijnt de vertrouwde acceptgiro en komen er nieuwe betaalwijzen voor in de plaats. Daarom gaan schenken we in dit artikel extra aandacht aan het gebruik van betaalwijzen in de afgelopen jaren. Het gaat uitsluitend om losse giften. Hieronder rekenen we ook eenmalige giften via incasso. Enige voorzichtigheid bij de interpretatie van de cijfers is geboden aangezien de registratie van betaalwijzen in CRM-systemen zeker nog niet foutloos is.
Het spreekt vanzelf dat de technische beschikbaarheid van een betaalwijze sterk afhangt van het wervingskanaal. Omdat het verdwijnen van de acceptgiro enkel invloed heeft op direct mail, wordt dat kanaal in detail bekeken.
Vanaf 2020 is een gestage afname in het aantal acceptgirobetalingen waar te nemen en ook bij de incasso’s is dit zichtbaar. In eerste instantie groeide alleen het aandeel van iDeal.
In hoeverre is er een verschil zichtbaar in het gebruik van betaalwijzen in 2022 over de verschillende organisatietypes? Dat de aandelen van de betaalwijzen sterk uiteenlopen zal komen door het type achterban en de aangeboden betaalmethoden. Eerder viel te concluderen dat de sector gezondheid momenteel het slechtst presteert van alle sectoren. Het is opvallend dat deze sector veel inkomsten werft via acceptgiro’s. De best scorende sector, natuur en milieu, heeft daarentegen veel inkomsten uit overboekingen via internetbankieren. Kijkend naar de demografische gegevens bestaat er wellicht een verklaring voor dit verschil.
De achterban van natuur en milieu is in 2022 jonger dan die van gezondheidsfondsen. Dit verklaart voor een deel het minder frequente gebruik van acceptgiro als betaalmiddel.
De donateurs van gezondheidsfondsen hebben in 2022 in zekere mate een lager opleidingsniveau dan die van met name kind-ontwikkeling.
Samenvattend kunnen we stellen dat de afgelopen jaren bij direct mail met name het aandeel van acceptgiro in de inkomsten is afgenomen terwijl iDeal betalingen en internetbankieren stijgen. Een gunstige ontwikkeling voor dit kanaal. Met name bij gezondheidsfondsen is het aandeel acceptgiro nog groot. Dit is voor een deel te verklaren vanuit leeftijd en opleidingsniveau van hun donateurs. Er lijken echter ook andere factoren een rol te spelen, aangezien het verschil in achterban minder groot is dan in de gebruikte betaalwijzen.
Auteur: Edwin van der Meer
Edwin van der Meer werkt als data analist bij Data Inside waar hij verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van responsmodellen en adresselecties.