Berichten geschreven door Maarten de Vries

Ons vakblad bestaat 25 jaar. Het was bedoeld om ruimte te scheppen voor artikelen over het vakgebied van fondsenwerving. Het blad zou bijdragen aan de professionalisering van het vak. Evenals in Amerika zou ethisch handelen ook een belangrijk element vormen van die professie. Goedbedoelde giften moeten immers doelmatig en doeltreffend worden besteed.

De filantropie speelt een vitale rol bij de financiering van het maatschappelijk middenveld. Filantropie moet hierbij opgevat worden in de meest brede zin. Het omvat dan het doneren van geld en goederen, het sponsoren van activiteiten en vooral het geven van vrije tijd. Vrije tijd geef je aan je familieleden, vrienden en bekenden, zelden aan de staat en het bedrijfsleven. Maar wel aan georganiseerde verbanden van burgers.

Er is altijd voldoende geld, het zit alleen in de verkeerde zakken. En soms weet je niet meer in welke. Vaker weet je niet wie er nog over voldoende geld zou beschikken. In het eerste geval kan je nog eens in het adressenbestand kijken wie er weer eens herinnerd moet worden om voor jouw doel te geven. Naam, adres en woonplaats zijn dan voldoende. Zulke gegevens voldoen niet als je op zoek moet naar nieuwe gevers.

In ons land zijn talloze stichtingen, corporaties en verenigingen. Hun bestuurders en leden zijn begaan met ons lot. De meesten besteden hun tijd vrijwillig. Hoewel er onduidelijkheid bestaat over het aantal vrijwilligers dat erbij betrokken is, zien we nog niet dat het aantal instellingen kleiner wordt. We hoeven ons dan ook nog geen zorgen te maken over dit aspect van het maatschappelijk middenveld.

Goede fondsenwerving is gebaseerd op feiten. Cijfers geven een indicatie of de organisatie zich goed presenteert aan zijn donateurs en subsidiegevers. Zulke indicaties geven ook richting aan de emoties waarmee de werving moet worden gevoed. Het succes van een huis-aan-huiscollecte begint met de emotie die vrijwilligers ertoe brengt om langs de deuren te gaan. Oude donateurs willen de verbeteringen, die zij in de wereld aanbrachten, nalaten aan hun nageslacht. Cijfers geven aan of er onder de donateurs veel ouderen zijn. Jonge donateurs willen de wereld veranderen die zij erfden. Zij gebruiken heel andere communicatiemiddelen dan hun grootouders. Je slaat de plank mis als je voor alle doelgroepen dezelfde middelen en emoties gebruikt. Die emoties kom je op het spoor met de feiten. Met feiten en cijfers ontdek je de waarheid waarmee je beoordeelt of alle inspanningen rechtvaardig en rechtmatig zijn. Heb je op een eerlijke manier gedaan wat je als organisatie had moeten doen? Het is een balanskunst om dat in beeld te krijgen. Maar het kan, met de cijfers van de jaarrekeningen.

Wat hebben het ziekenhuis in Dokkum, het Tropenmuseum en het Groot Omroep Koor met elkaar gemeen? Het zijn instellingen die er voor iedereen zijn; ze zijn dus van niemand. Dat is de les die ook andere algemeen nut beogende instellingen van hun ervaringen kunnen leren.

Als we schrijven over keurmerken en validatiestelsels, zoeken we doorgaans de analyse en de argumenten. Maar je kunt ook van een wat meer filosofische kant kijken, naar wat het goede doel - als merk - aanmoet met een keurmerk.

In ons dorp ligt een bruggetje. Het is nuttig voor de dorpelingen. Zo komen ze gemakkelijk waar ze wezen moeten. Jammer is alleen, dat het bruggetje al jaren ligt te roesten. Het is geen belangrijk bruggetje. Daarom krijgt het weinig aandacht. De pilaartjes stuwen het water nauwelijks op. Voor de eigenaar van het kanaal vormt het geen bedreiging. Het goed onderhouden fietspad aan de overkant van het kanaal is van de provincie, het pad naar het bruggetje van de gemeente. En het bruggetje? De meningen zijn verdeeld. Niemand die het nog weet. Wat van iedereen is, is van niemand. Niemand die het onderhoudt, iedereen maakt er gebruik van.

In een tijd van schaarste wordt het cultuurdebat overheerst door de aandacht voor de verdeling van subsidies. Dat is begrijpelijk. Het is ook begrijpelijk dat dit debat heel veel kenmerken van het stockholmsyndroom vertoont.