Uit nood geboren hebben we de afgelopen anderhalf jaar veel over onszelf en de wereld geleerd. Dat ons weekje met het vliegtuig naar Egypte weliswaar prettig is maar dat we ook zonder kunnen. We verzonnen alternatieven die een stuk minder belastend waren voor het milieu. Er waren fietsvakanties, vrije weken die in eigen land werden doorgebracht en veel mensen die besloten de gewenste verbouwing aan hun huis eindelijk eens te laten uitvoeren. We leerden dat drie of vier dagen per week thuiswerken eigenlijk zo beroerd nog niet is. Werkgevers stelden zich er razendsnel op in en veel mensen zeiden dat ze na corona niet meer terug zouden willen naar alle dagen werken op kantoor.

De kansen voor het milieu liggen daarom voor de hand: als er ooit een moment is geweest dat wij ervoor openstaan om onze consumptiedrang en ons verwende milieubelastende gedrag definitief los te laten, is het nu. We zijn als het moet best bereid om vliegen voor ons plezier achterwege te laten. We vinden – als je dan een keer in de auto moet – die rustige snelwegen eigenlijk ook best prettig. Het leidde tot een stevige afname van de CO2-uitstoot en het perspectief op een eerlijkere, gezondere en betere wereld voor onszelf en ons nageslacht. Alleen, toen de vorige coronagolf iets aan kracht leek in te boeten sprongen we weer in het vliegtuig en in de auto naar kantoor.

Krachten verenigen

Een samenleving mag van een regering die beweert zich te bekommeren om ons leefmilieu en de toekomst van onze planeet, verwachten dat het deze pandemie zou aangrijpen om internationale samenwerkingen aan te gaan. Met als doel de wereld echt beter te maken. Aan de andere kant is het geen verrassing dat economische belangen toch vóór een eerlijke en gezonde wereld worden gesteld.

Maar waar de politiek het laat afweten hebben we natuurlijk nog de goede doelen, in het bijzonder de organisaties die zich sterk maken voor het milieu. Daarvan hebben we nog maar weinig gehoord en gezien. Waartoe zijn zij op aard? De wereld beter, mooier, eerlijker en gezonder maken. Toch? Wat staat hoog op hun agenda’s? Het gedrag van mensen beïnvloeden teneinde het evenwicht in de natuur te herstellen. Met milieu gerelateerde issues op de politieke agenda’s te komen. Gesprekspartner te zijn bij belangrijke beslissingen. Toch?

Is dit daarom niet hét moment voor het Wereld Natuur Fonds, Greenpeace, Natuur en Milieu en Milieudefensie om een groot budget vrij te maken voor een gezamenlijk offensief? Er liggen mogelijkheden die erom schreeuwen benut te worden. Juist nu kunnen genoemde doelen de politieke druk enorm opvoeren en via de media kan het publiek duidelijker dan ooit worden getoond wat er op het spel staat en hoe hun milieudoelen bereikt kunnen worden. Dat zijn tenslotte de milieudoelen van ons allemaal.

Kansen in 2022

Het gros van de mensen is al jaren bereid te werken aan een gezondere wereld, maar ziet niet goed hoe ze het verschil dan kunnen maken. En het steunen van een goed doel of het scheiden van het afval hebben niet geleid tot de doorbraak die we allemaal wensen, maar die nooit binnen handbereik is geweest. Ik wil het belang en de kwaliteit van de projecten waar genoemde organisaties momenteel aan werken niet onderschatten, maar als er ooit een kans is geweest op een doorbraak in het milieudebat, is het nu. 2022 kan het jaar zijn dat deze goede doelen het grootste succes uit hun bestaan kunnen boeken en de wereld blijvend ten positieve kunnen veranderen.

Decennia lang hebben we gedacht dat het niet mogelijk was om het aantal files terug te dringen. De oproep de auto een dag per week te laten staan vond nauwelijks gehoor. Toenemend vliegverkeer was in onze collectieve beleving een gegeven. Dat Schiphol moest worden uitgebreid om nog meer vliegbewegingen te kunnen maken, leek onvermijdelijk. Thuiswerken? Leuk voor een keer, maar in arbeidscontracten stond dat dat maximaal eens per week was toegestaan.

Binnen een paar maanden waren gevoelsmatige onmogelijkheden opeens kansen geworden. De pandemie heeft de deur geopend om daadwerkelijk tot andere leefgewoontes te komen die eerder volstrekt onmogelijk leken. Wij, de samenleving, zullen ons gedrag moeten veranderen en we zijn nu bereid dat te doen. En als wij het doen, kunnen we van de overheid eisen dat zij hetzelfde doen. De goede doelen kunnen, juist nu, de aanjagers zijn van deze veranderprocessen.

Daarom zou mijn bescheiden advies aan deze goede doelen zijn om een grootse en gezamenlijk opgezette campagne te voeren die laat zien dat een gezonde en eerlijke wereld binnen handbereik is, die de regering dwingt om daarin de juiste stappen te nemen en die de oppositiepartijen de gelegenheid geeft daar extra druk op te zetten.

Fondsenwervers kunnen het goede voorbeeld geven

De lezers zou ik willen oproepen om het hierover te hebben. Ook wij fondsenwervers hebben nooit meer kans gehad dan nu om de wereld te veranderen. We kunnen over dit onderwerp discussiëren, we kunnen nieuwe ideeën bedenken, we kunnen met collega’s bespreken wat onze eigen organisatie eraan kan bijdragen, we kunnen het goede voorbeeld geven, we kunnen dat voorbeeld delen met onze geliefden en vrienden en het uitdragen in onze leefomgeving.

We weten al jaren dat onze toekomst op het spel staat. Hoe vaak hebben we niet gehoord dat het twee voor twaalf is? Wat nieuw is, is de kans daar daadwerkelijk iets aan te kunnen doen. Precies dat is wat die genoemde doelen al sinds hun oprichting nastreven. En wij kunnen daaraan allemaal onze bijdrage leveren. Nu is het moment!