Dit opinie-artikel verscheen eerder in dagblad Trouw op zaterdag 3 oktober 2020.

--

"Als internationaal fondsenwerver, Nederlander én Amerikaans staatsburger nam ik met een glimlach kennis van de ontkenning van Thierry Baudet: de veelbesproken ‘gesloten bijeenkomst’ aan de vooravond van 9/11 op de Amerikaanse ambassade zou géén fundraiser zijn. Maar deze bijeenkomst was juist een fondsenwervingsbijeenkomst uit het boekje.

Er zijn veel verschillende soorten van fondsenwerving – bijvoorbeeld crowdfunding, belacties, straatcampagnes – maar er zijn bepaalde elementen die als gemene deler gelden, zoals het vragen om een (meestal financiële) gunst, het tijdvak waarin het fondsenwerven plaatsvindt en het opgehaalde wordt gebruikt, een doel en een bepaalde mate van urgentie.

Geen tientjeswerk

Fysieke fondsenwervingsbijeenkomsten zijn meestal bedoeld om in het hogere segment van fondsenwerving te komen: geen tientjeswerk, maar honderden, zo niet duizenden euro’s. De befaamde fondsenwervingsgala’s zijn een goed voorbeeld. Maar ook presentaties door een organisatie of door iemand met een bepaalde expertise (die dit veelal gratis doet) lenen zich prima voor een goede fondsenwervingsavond waarbij het publiek met een (zelf)voldaan gevoel naar huis kan.

Ten tweede is fondsenwerving een vak, zonder de doelen te verloochenen, dat inspeelt op de ijdelheid van de mogelijke gever: zowel de opmaat naar het moment van donatie als het daarna opgewekte donatiegevoel zelf, zijn belangrijke en niet te onderschatten psychologische bouwstenen van een geslaagde gift – zeker bij ‘event fundraising’. Tijdens het evenement zelf hoeft trouwens niet per se om de gift gevraagd te worden: de gasten weten dat de vraag gaat komen, en vaak gebeurt dit achteraf, deel uitmakend van de totale fondsenwervingsactie.

Bij een club zitten waar de buurman juist níet toe behoort

Hoe geslotener, bijzonderder en geheimer een fondsenwervingsactie, hoe meer kans er is op dit hogere fondsenwervingssegment. Veel mensen willen zich bijzonder voelen en bij een club horen waar de buurman juist níet toe behoort. Het begint al bij de uitnodiging: wie ondertekent? Wat staat er precies in? Waar zal het plaatsvinden? Wie komen er nog meer? (En nu, achteraf, zullen velen denken: waarom was ík niet uitgenodigd?)

In het onderhavige geval was de uitnodiging ondertekend door het hoofd fondsenwerving van Forum van Democratie. Alleen daarmee is al voldaan aan een 100 procent fondsenwervingsactie. Daarnaast was de locatie bijzonder: de Amerikaanse ambassade. Hoe speciaal. Bovendien: mede op uitnodiging van de ambassadeur. Hoe exclusief wil je het hebben?

De ontkenning van Thierry Baudet dat er sprake was van een fondsenwerving genereert publieke aandacht achteraf, en laat daarmee de waarde van de volgende bijeenkomst stijgen. De ene fundraiser als opmaat naar de volgende; volledig uit het boekje en vakkundig gedaan. Chapeau.

Naïef of opzettelijk afleidend

De opmerking van de VVD – ‘Was dit inderdaad een fundraiser of heeft Baudet dat ervan gemaakt zonder dat de ambassadeur dit wist?’ – is daarentegen naïef of opzettelijk afleidend te noemen. Immers, je hebt veel meer kans om als ambassadeur voor de Verenigde Staten te worden voorgedragen als je een tópfondsenwerver bent. Zeker onder president Trump is dit sterk toegenomen.

Pete Hoekstra is zo’n topfondsenwerver, bovendien uit een land waar filantropie deel uitmaakt van het DNA van het volk. Hij weet als geen ander hoe de hazen lopen, net zoals zijn medewerkers. Er is 0,0 procent kans dat hij niet wist, niet had kunnen weten, niet had hoeven te weten, dat zijn naam in de hoedanigheid van ambassadeur, en daarmee van de Verenigde Staten als land, direct verbonden zou worden als steunpilaar voor Forum voor Democratie. En hier ligt voor Nederland dus wel echt een serieus probleem. Voor buitenlandse inmenging in de nationale verkiezingen hoeven we niet meer naar Rusland te kijken, maar naar #echtevrienden."