De oorlog in Oekraïne zet Europa onder druk en maant haar inwoners tot actie. Over het hele continent gingen er afgelopen weekend mensen de straat op om, soms in zeer grote getale, te demonstreren tegen de Russische invasie. Goede doelen blijven bij de reactie op het geweld niet achter. Honderdduizenden mensen zijn het land ontvlucht, zegt UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties en op Giro 999 en Giro 5125 van respectievelijk Stichting Vluchteling en het Rode Kruis stroomt geld binnen voor vluchtelingen en noodhulp.
Meer dan een half miljoen vluchtelingen
Vluchtelingenorganisatie UNHCR houdt een liveblog bij over de crisis in Oekraïne. Maandagochtend liet de non-profit weten dat meer dan 500.000 mensen het land zijn ontvlucht, maar dat getal loopt zeer snel op. Zondagochtend ging het nog om 368.000 vluchtelingen. Het gaat voornamelijk om vrouwen en kinderen, omdat mannen tussen de achttien en zestig jaar het land niet uit mogen. De Europese Unie verwacht dat miljoenen mensen ontheemd zullen raken als gevolg van de oorlog.
De dag na de eerste aanval liet de organisatie weten in het Oost-Europese land te blijven. Ook in de buurlanden van Oekraïne – landen zoals Polen, Moldavië, Roemenië en Hongarije, waar veel mensen naartoe vluchten – is de vluchtelingenorganisatie actief om opvanglocaties op te zetten. Zij vullen daar voorraden aan en moeten daarvoor de capaciteit opschalen.
Nederlandse donaties
Ook Stichting Vluchteling bekommert zich om de ontheemden. Zij openden donderdagochtend kort na de eerste aanvallen Giro 999. Snel was er een half miljoen euro gedoneerd. Een delegatie van de non-profit is naar Polen afgereisd om de noden te inventariseren en samen met haar partners hulp te verlenen. Daar staan tienduizenden mensen te wachten om de grens over te steken. Zij worden opgevangen door familie en vrienden, of door opvangcentra. Gezien het grote aantal vluchtelingen lopen deze echter zeer snel vol. Stichting Vluchteling richt zich in eerste instantie op het vergroten van de capaciteit, maar daar houdt het werk niet op, zegt directeur Tineke Ceelen: ‘Voornamelijk vrouwen, kinderen en oude mensen zijn gevlucht. Afscheid nemen van zonen, vaders en echtgenoten die in militaire dienst moeten, is traumatisch. We verwachten dus ook sterke psychische noden.’
Het Rode Kruis hanteerde een soortgelijk plan van aanpak. Donderdagmiddag opende de noodhulporganisatie Giro 5125 voor hulp in Oekraïne en de omliggende landen, gericht op de eerste levensbehoeftes: water, voedsel en medische zorg. Maandag maakte de hulporganisatie bekend dat er 3,7 miljoen euro is gedoneerd voor de hulpverlening. In de omringende landen van Oekraïne wordt hulpverlening gegeven. Het Rode Kruis is actief in Polen, Slowakije, Hongarije, Roemenië en Rusland. Zij zorgen voor onderdak, helpen met het herenigen van families, verstrekken simkaartenn en zetten tenten op voor vluchtelingen die geen plek hebben om naartoe te gaan.
De regels van de oorlog
Diverse organisaties vragen aandacht voor de mensenrechten van burgers in oorlogstijd, het internationaal humanitair recht. Het doel van de ‘Rules of War’ is om ‘wat menselijkheid in gewapende conflicten te behouden, levens te redden en lijden te verminderen’, schrijft de internationale commissie van het Rode Kruis, ICRC. In de ‘regels’ staat onder meer dat men geen burgers mag aanvallen en dat zij een veilige passage moeten hebben om eventueel te kunnen vluchten, hulpverleners niet mogen worden aangevallen en humanitaire organisaties hun werk moeten kunnen blijven doen.
