Misschien achteraf toch niet helemaal correct, liet het bisdom Utrecht later alsnog weten. Mevrouw Witkamp uit Utrecht liet €300.000,- na. Haar testament voorzag in de oprichting van een stichting met als doel 'ervoor te zorgen dat de zusters van de congregatie van de Missionaries of Charity, opgericht door Moeder Teresa in Calcutta, in staat worden gesteld in Utrecht te komen werken voor de meest verlatenen en uitgestotenen van de maatschappij, waaronder drugsverslaafden.'
Het aartsbisdom bracht het geld onder in een speciale stichting. Maar de Indiase zusters kwamen nooit naar Utrecht. Aanvankelijk werd het geld besteed aan opvang van drugverslaafden en aanverwante zaken, in de lijn van de wens van mevrouw Witkamp. Maar na het aantreden van de nieuwe bisschop van Eijk werd in 2012 de laatste helft van al het geld overgemaakt naar de rekening van het bisdom. Die betaalde daarvan onder andere de afhandeling van misbruikzaken en kerst- en sinterklaascadeaus.
Het kwam in de NRC van 8 maart 2014: ‘Bisdom Utrecht misbruikt erfenis.’ Toen dat gebeurde werd er door het bisdom onderzoek ingesteld naar deze beschamende aanpak. Juridisch zijn de regels simpel. De wens van de erflater, in dit geval eenduidig vastgelegd, staat voorop. Kan die niet worden vervuld, dan moet een begunstigde de nalatenschap weigeren. En als precieze invulling niet gaat door onvoorziene omstandigheden, dan kan in overleg met eventuele nabestaanden gezocht worden naar een alternatieve besteding. De meeste nalatenschappen aan goede doelen zijn zonder een speciale opdracht (last). Maar ook dan dienen wij als ontvangers bij de besteding steeds te denken aan wat de intentie van de erflater was.
Een heel mooi voorbeeld hoe het wel moet, hoorde ik van de Britse Penny Jeffrys. (zie ook institute-offundraising. org.uk/library/wheretheres- a-will-theres-a-way-of-saying- thank-you). Haar schoonvader liet in zijn testament na aan negen goede doelen. Bijna alle begunstigde organisaties stuurden niet meer dan een technische ontvangstbevestiging naar de notaris. Maar een van de goede doelen, de Game & Wildlife Conservation Trust vroeg via de notaris of er familie was die bedankt kon worden en wellicht betrokken wilde worden bij de keuze en besteding van de nalatenschap. Penny: “Een hele fijne reactie van deze voor mijn schoonvader zo belangrijke organisatie. Ik steun deze organisatie nu ook en overweeg om hen zelf ook in mijn testament op te nemen.”
Zet de (wens van de) erflater centraal!
Nog een paar praktische tips voor nalatenschappenwervers. Overleg met de ‘testateur’ wanneer er een specifieke opdracht is en help die zo te beschrijven dat het een haalbare opdracht is. Ook de notaris waardeert dat meestal. Ga zorgvuldig om met de besteding. Bied aan regelmatig verslag te doen of te overleggen met nabestaanden. Ga bij alle bestedingen steeds uit van de wensen van de erflater: is de besteding nog steeds in zijn of haar geest? Overleg bij twijfel met familie en andere betrokkenen. Wees open in al je communicatie open over nalatenschappen: je eert zo de erflater en het is ook een mooie manier om meer nalatenschappen te werven. Check wel eerst of vermelding van naam en bedrag op prijs gesteld wordt. Lees ten slotte de richtlijn werving Nalatenschappen van het IF door: www.instituutfondsenwerving.nl.
